متأسفانه در حصار مرزهای این مملکت، مفهومی به نام «موسیقی» مثل بسیاری دیگر از پدیده‌‏ها، با خَلطِ معنا و کژفهمی‏‌ها روبه‏‌رو است و غریب‏‌تر این که این بیهودگی‏‌ها بعد از طی عمری کوتاه، به علت ساده‏‌باوری، تکرار، عدم دقت و سهل‏‌پنداری، چنان جا خوش می‏‌کند که حتی در دانشگاه‏‌ها و محافل شخصیت‌‏های باسواد و حرف‌ه‏ای نمی‌‏شود به آن حقیقتِ گم‏شده اشاره کرد یا اینکه بر این دروغِ تحمیل‏‌شده ایرادی گرفت. وقتی که دروغ یا خطا جانشینِ راستی می‌‏شود، ویرانیِ واژه‏‌ها و دگردیسیِ معناها و تعاریف آغاز می‌‏شود.  به عنوان ذکر نمونه همین انحرافاتِ بازتعریف‏‌شده در جهان، واژه «فرهنگ موسیقی» است. اگر می‏‌پرسید کدام انحراف، در پاسخ عرض می‏‌کنم: از صدر تا ذیل، از باسواد تا کم‏‌تجربه سؤال کنید:

- موسیقی ملی چیست؟ یعنی چه؟

یقیناً تحت القا و خطای رسانه‌‏ها، هر کسی که باشد، می‏‌گوید: «همین موسیقی سنتی، موسیقی ملی ماست!»

واقعاً حقیقت امر همین است؟ آیا این موسیقی فاخر، سنتی و متعلق به طبقات ممتاز، همان موسیقی ملی ماست؟ این موسیقی سنتی، اگر به مفهوم فرهنگی، تاریخی، جامعه‏‌شناختی و ملی، موسیقی ملی ماست، چرا هیچ نقشی در نواحی و در میان پاره‏‌ فرهنگ‏‌های ملی یا اقوام ما ندارد؟ آیا این موسیقی سنتی که تنها با ابزارهای مدرن یعنی رادیو، رسانه، نوار کاست و رادیو و تلویزیون در بخش فارسی‏‌زبانان مملکت ما جا خوش کرده، موسیقی ملی ماست؟

من تردید ندارم -بلکه یقین هم دارم- که چنین باوری، یکی از همان انحراف‌‏های فرهنگی و تاریخی است. این موسیقی دستگاهی و منظم و شیک اما سنتی، موسیقی شهرها است، نه موسیقی ملی! موسیقی ملی ما به تعریف دقیق تاریخی و هنری، موسیقی نواحی ماست، موسیقی بومی و اقلیمی ماست که تاروپود ملت ایران را تشکیل داده، منتها در اشکال و لهجه‏‌های متفاوت موسیقایی که رنگین‏‌کمان موسیقی ما را به وجود آورده؛ همانند اقوام ما که تاروپود فرهنگ و هویت ایران را ساخته، این ارکسترِ رنگی، نواهای ایران را تشکیل داده است.

موسیقی ملی ما از اساس، مولود مردم و تافته خلاقیت توده‏‌هاست. اما این موسیقی فاخری که به اشتباه به آن «موسیقی ملی» می‏‌گوییم و از بنیان و به صورت ریشه‏‌ای، محصور و محدود به دستگاه‌‏های تدریسی است، موسیقیِ قدرتِ مرکزی محسوب می‏‌شود؛ موسیقیِ مرکزیتِ خودسالار و ممتاز خوانندگان و صاحبان اراده سیاسی و ضیافت‏‌نشین بوده که در واقع اصل و ریشه آن به دربارها و شاهان بازمی‌‏گردد که طی صد سال اخیر، آرام‏ آرام از دربار به خانه طبقات تیول و مالک گسترش و از آنجا از طریق رسانه‌‏ها عمومیت یافته است. اما آیا اگر هر هنری عمومیت بیاید، می‌‏توان به تعریف روشن تاریخی، به آن هنر، صفت «ملی» داد که این نوع موسیقی اتو کشیده‌‏شده منظم و منزه را «ملی» بنامیم؟ مثلاً می‏‌توانیم به دلیل ساده ‏پندارانه عمومیت‏‌یافتگی به موسیقی پاپ بگوییم موسیقی ملی؟! بی‏‌شک بسیاری افراد از این نظر -عاری از هراس من- به خشم می‏‌آیند! اما بهتر که بیایند!

موسیقی سنتی، یقیناً مورد ستایش من است، اما دلیل نمی‌‏شود که حقیقت را نادیده بگیرم. موسیقی ملی ما موسیقی نواحی، موسیقی اقوام و موسیقی اقلیمی ماست. می‏‌گویند چنین نیست و مثلاً مردمِ جنوبِ شرقی، متوجه موسیقی مثلاً شمالِ شرقی نمی‏شوند و یا بالعکس!

خطا همین‏‌جاست. اتفاقاً همه از شنیدن موسیقی بومی سراسر ایران لذت می‏برند. اگر ارتباط برقرار نمی‏‌کنند، با کلام و عبارت ترانه و مفهومِ واژگانِ تصنیف است که نیاز به دیلماج دارد، نه موسیقی.

می‏‌بینید که در «جشنواره موسیقی نواحی و رنگین‏‌کمان آوازهای ایرانی»، همه نمایندگان نواحی  و اقلیم‌‏ها و اقوام ایران‏‌زمین حضور دارند و از شنیدن آثار یکدیگر تا چه حد لذت می‏‌برند و به شوق و شور می‏‌آیند. ریشه این رنگین‏‌کمان موسیقایی با مُهر مختص پاره‌‏فرهنگ‏‌ها، شاید یکی است و آن تمدن یکپارچه و وحدت ملی و اتحاد تاریخی و هویتی ماست. این موسیقی که ایجاد اتحاد می‏‌کند و خود نمایانگر تمدن ایران‌‏زمین و هنر این ملک و مملکت است و استقلال ایران را در جان همه زنده می‏‌کند، موسیقی ملی ماست و نه آن موسیقی سنتی که البته حرمت خود را دارد و بسیاری از شاخص‌‏های همین موسیقی سنتی از دوستان و عزیزان من‏اند؛ اما حقیقتِ امر این‌جاست که موسیقیِ سنتیِ فارس‏خوان، موسیقی بین اقوام ماست، مثل خود زبان عزیز فارسی. اما موسیقی نهایی و ملی ما، موسیقی نواحی است؛ موسیقی مردم! از زاهدان تا سنندج، از اهوار تا سرخس، از دریای مازندران تا خلیج همیشه فارس.