موسیقی ما – کمتر از یک هفته پیش بود که «همایون شجریان» ایده برگزاری کنسرت خیابانی رایگان را مطرح کرد. اجرایی که به گفته خودش شاید باعث شود تا دل‌هایمان کنار یکدیگر آرام بگیرد. این ایده همایون شجریان در حالی مطرح شد که او چندی پیش برگزاری کنسرت – نمایش «سی» را به دلیل اوضاع کنونی جامعه و خصوصاً شرایط اقتصادی لغو و اعلام کرده بود که در زمان بهتری آن را روی صحنه می‌برد. طرح برگزاری کنسرت خیابانی رایگان از سوی این خواننده سرشناس باعث شد تا واکنش‌های مثبتی میان مخاطبان شکل بگیرد. از سوی دیگر خوانندگان دیگر سبک‌های موسیقی هم آمادگی خود را برای برپایی چنین اجرایی اعلام کردند.
 

• *ما هم هستیم

بلافاصله پس از طرح موضوع برگزاری کنسرت خیابانی، جمعی از خوانندگان موسیقی پاپ برای این اتفاق هنری اعلام آمادگی کردند. سیروان خسروی، عماد طالب‌زاده، بابک جهانبخش، فرزاد فرزین، امیرعباس گلاب، شهرام شکوهی و حمید هیراد از جمله خوانندگانی بودند که از طریق صفحات شخصی خود اعلام کردند که حاضر به برگزاری چنین اجراهایی هستند. در این میان هم امیرعباس گلاب از جمله هنرمندانی بود که امید چندانی به مساعدت و اجرایی شدن این ایده نداشت! مهدی یراحی و امید نعمتی و رضا یزدانی هم در گفتگو با خبرگزاری «ایلنا» ضمن تحلیل این حرکت، اعلام کردند حاضر به برپایی چنین اجراهایی هستند. هرکدام از این خواننده‌ها به شکلی چنین موضوعی را مطرح کردند و بازخورد مثبت مخاطبانشان باعث شد تا یکی از مباحث داغ این روزهای شبکه‌های اجتماعی مختلف برگزاری کنسرت خیابانی برای مردم باشد. در اغلب پست‌ها و نظرات مخاطبان هم نگاه مثبتی نسبت به این اتفاق وجود داشت.

 

• *ایده‌ای که جدید نیست

طی روزهای اخیر خیلی‌ها داستان برگزاری کنسرت خیابانی رایگان را یک ایده نو می‌دانند اما در یک فلاش‌بک به گذشته می‌توان چند مورد مشابه این کنسرت‌ها را یافت. طی سال‌های 86 و 87 با حضور خوانندگانی نظیر محسن یگانه، رضا یزدانی، بابک جهانبخش و رضا صادقی و... کنسرت‌های رایگانی به مناسبت اعیاد شعبانیه در چند پارک جنوب تهران مثل آزادگان و رازی برگزار شد. بزرگترین این اجراها در پارک آزادگان بود که هر شب حدود بیست هزار مخاطب از نزدیک شاهد اجرای خوانندگان سرشناس پاپ بودند.
 
پانزدهم مهرماه سال 1392، بنیامین بهادری صدمین کنسرت خود را کنار دریاچه خلیج فارس و به رایگان برگزار کرد. کنسرتی که شمار مخاطبانش بین ده تا بیست هزار نفر اعلام شد. مهدی یراحی هم یکی دیگر از هنرمندانی است که شهریور سال 95 به قولی که در برنامه خندوانه برای برگزاری کنسرت رایگان در تهران و خرمشهر داده بود عمل کرد. او به منطقه «شمس‌آباد» که جنوب تهران واقع شده است رفت و در یکی کوره‌های آجرپزی به همراه اعضای گروهش و با تجهیزات کامل صدابرداری و نورپردازی کنسرت رایگانی را برگزار کرد. اجرایی که بیش از هزار و پانصد بیننده داشت و نهایتاً هم با مساعدت شهرداری تهران و چند انجمن خیریه، از حاضرین با غذای گرم پذیرایی شد. از سوی دیگر این خواننده تا کنون به دلیل عدم همکاری نهادهای مسئول موفق به عملی کردن وعده خود برای برگزاری کنسرت رایگان در خرمشهر نشده است. سینا شعبانخانی هم یکی دیگر از خوانندگانی است که دو سال پیش موفق به برگزاری اجرایی بزرگ و رایگان برای مردم شده بود.
 
جالب است بدانید که سابقه اجرای کنسرت‌های رایگان صرفاً مختص خوانندگان پاپ نیست. علیرضا قربانی شب عید فطر سال 1395 کنسرت بزرگی را به میزبانی میدان مشق تهران برگزار کرد و بیش از دو هزار نفر شاهد اجرای او بودند. این خواننده مطرح به همراه اعضای ارکستر خود توانست اجرایی با کیفیت از لحاظ صدا و نور را روی صحنه ببرد و بازخورد زیادی هم داشت. این اجرای علیرضا قربانی در شرایطی برگزار شد که او دقیقاً همان زمان ده شب کنسرت «دخت پری‌وار» را در تالار وحدت تهران روی صحنه برد.
 
این کنسرت‌ها مواردی بودند که طی ده سال اخیر فقط در تهران برگزار شدند. در طول ایام مختلف سال شاهد برگزاری اجراهای خوانندگان مختلف در استان‌های دیگر به بهانه‌های گوناگون هستیم.
 

• *توپی که در زمین مسئولین است

در بخش قبلی به چند نمونه کنسرت‌های رایگان اشاره کردیم. اتفاقی که شاید برای ما در حد چند خاطره و این روزها یک آرزو است اما در دنیا کاملاً مرسوم است. همه ساله در کشورهای مختلف دنیا کنسرت‌ها یا فستیوال‌های موسیقی رایگانی در اماکن عمومی برگزار می‌شود. از بحث جهان که بگذریم همین چند تجربه محدودی که ذکر شد نشان می‌دهد که برگزاری کنسرت خیابانی بر خلاف تصور چندان هم سخت نیست. همه اجراهای فوق بدون کوچکترین حاشیه یا اتفاق ناخوشایند و با آرامش کامل برگزار شدند و خاطره خوبی برای هنرمندان و مردم شد. آن هم در روزهایی که اوضاع همه ما از هر لحاظ بهتر بود و شاید اگر چنین اجراهایی برگزار نمی‌شد هم خلاء آنها چندان حس نمی‌شد.
 
حالا در شرایط کنونی که بحث برگزاری کنسرت خیابانی دوباره داغ شده و هنرمندان پرفروش و سرشناسی اعلام آمادگی کرده‌اند توپ در زمین مسئولان است. این روزها نگاه مخاطبان به اظهار نظرهای مسئولان است تا ببینند چه زمانی با هنرمندان موسیقی به یک تعامل جدی می‌رسند تا چنین اجراهایی عملی شود. زیرا همه چیز و خصوصاً تجربیات موفق گذشته نشان می‌دهد که نباید دلیل خاصی برای عدم برگزاری این کنسرت‌ها در اماکن عمومی باشد. البته این روزها مسئولان وزارت ارشاد شهرداری تهران نسبت به طرح موضوع از سوی همایون شجریان خودشان را مشتاق نشان داده‌اند و حتی این خواننده به تازگی جلسه‌ای هم با مسئولین شهرداری داشته است. ولی باید دید اکنون که قدم اول از سوی جامعه موسیقی برداشته شده به مقصد می‌رسد یا نه.
 

• *هیجان یا واقعیت

در کنار همه این مسائل و نگاهی که نسبت به مسئولان است، در حال حاضر این نگاه هم وجود دارد که شاید تصمیم خوانندگان برای برگزاری کنسرت خیابانی یک هیجان مقطعی و زودگذر باشد و همین موضوع به یکی از مباحث اصلی میان منتقدان چنین اجراهای رایگانی تبدیل شده است. از چندی پیش این موضوع در میان منتقدان و برخی کاربران شبکه‌های اجتماعی مطرح شده که اعلام آمادگی برگزاری کنسرت رایگان خیابانی یک حرکت تبلیغاتی یا یک موج زودگذر از سوی خواننده‌ها است.
 
این نقد در حالی شدت گرفت که سیروان خسروی به فاصله کمتر از 72 ساعت پس از اعلام آمادگی برای برگزاری کنسرت خیابانی رایگان، در تغییر موضعی عجیب این حرکت را عبث و بیهوده قلمداد کرد. او پستی در صفحه شخصی خود منتشر کرد و اظهار داشت که چنین اجراهایی در حال حاضر حکم قرص مسکن دارند و در پایان نوشته خود از هشتگ #گمراه_سازی استفاده کرد. نقد سیروان نسبت به این حرکت به فاصله 72 ساعت پس از اعلام آمادگی‌اش این پاسخ را هم در فضای مجازی به دنبال داشته که چنین کنسرت‌هایی اتفاقاً هدفشان تسکین موقت بر بحران‌های فکری و اجتماعی و اقتصادی کنونی است.
 

• *موج سواری

یکی دیگر از نقدهایی که نسبت به ایده برگزاری کنسرت خیابانی مطرح می‌شود این است که از آن با عنوان موج سواری یاد می‌شود. منتقدان این حرکت اعتقاد دارند که علاوه بر دستاویز تبلیغاتی، برخی خواننده‌ها که مخاطب چندانی در عرصه موسیقی ندارند طی روزهای آینده خودشان سوار بر این موج خواهند شد تا در کنار نام‌های بزرگی که تا الان اعلام آمادگی کرده‌اند قرار بگیرند. در نقطه مقابل  این دیدگاه هم چنین پاسخی در شبکه‌های اجتماعی و میان مخاطبان مطرح می‌شود که اگر اینطور  باشد ایرادی ندارد. چرا که شاید آن دسته از خواننده‌ها هم بتوانند با آثار و اجراهای خود قدم کوچکی در راستای افزایش نشاط اجتماعی و روحیه مردم بردارند.
 

• *چرا فقط موسیقی؟

در کنار همه خبرهایی که از گوشه و کنار راجع به کنسرت خیابانی خواننده‌ها برای مردم به گوش می‌رسد یک نکته مهم هم مطرح شده است. آن هم اینکه علاوه بر خواننده‌ها، فعالان سایر عرصه‌های هنری هم می‌توانند قدمی در راه افزایش شادی جامعه بردارند. شاید اگر به عنوان مثال اهالی سینما هم آستینی در این راه بالا بزنند بتوانند با نمایش‌های فیلم‌های کمدی و پاپیولار در اماکن عمومی برای دقایقی کمک کنند تا طوفان بحران‌های فکری و روحی افراد کاسته شود. حرکتی که از برگزاری یک کنسرت موسیقی به مراتب آسان‌تر است ولی باید منتظر واکنش اهالی سینما بمانیم. اهالی تئاتر هم طیف دیگری از هنرمندان هستند که این روزها صحبت‌هایی از آنها به میان می‌آید. تئاتر خیابانی یکی از شاخه‌های هنرهای نمایشی است که حتی در دانشگاه‌های دنیا هم آموزش داده می‌شود و گاهی اوقات شاهد برگزاری آنها در نقاط مختلف کشور هستیم. اما چند سالی است که تئاترهای خیابانی صرفاً در مناسبت‌هایی مانند دهه فجر یا هفته دفاع مقدس برگزار می‌شود که عموم آنها مضمونی عامه‌پسند ندارند.
 

• *انتظار...

شبی که تیم ملی فوتبال ایران به اسپانیا در بازی‌های جام جهانی باخت یا با تساوی مقابل پرتغال از صعود به مرحله بعد بازماند خیلی‌ها به خیابان آمدند و شادی کردند. نه به اندازه شب پیروزی مقابل مراکش ولی به هرحال جمعیتی بودند که ساعاتی را به پایکوبی پرداختند. به زعم خیلی‌ها نمایش درخشان ملی‌پوشان فوتبال ایران باعث این جشن‌های پس از باخت و حذف شد اما حقیقت این است که عموم جامعه این روزها نیازمند شادی و یک اتفاق خوب است. در روزهایی که بحران‌‌های اقتصادی و خبرهای گوناگون سیاسی از یک سو و رخدادهای ناخوشایند طبیعی و اجتماعی از سوی دیگر چون آواری بر سر مردم ریخته دو ساعت شنیدن موسیقی بدون هزینه برایشان می‌تواند خوشایند باشد. برای همان‌ها که از باخت و حذف تیم ملی خوشحال بودند چرا که می‌توانستند به این بهانه سمت حباب مشکلات هجوم ببرند.