موسیقی ما - فرهاد فخرالدینی در مراسمی که برای صد و چهارمین سالروز تولد استاد غلامحسین بنان و 27 امین سالگرد انتشار آلبوم «یاد یار مهربان» شکل گرفته بود، از مدیران دولتی و کم‌توجهی آنها به ارکستر ملی انتقاد کرد. به گزارش سایت موسیقی ما طی این مرسم که روز یکشنبه 13 اردی‌بهشت ماه به همت مرکز موسیقی بتهوون در شهر کتاب تجریش برگزار شد، استاد فخرالدینی درباره موسیقی آلبوم یاد یار مهربان گفت: «در آن سال‌ها نوشتن موسیقی این اثر همزمان بود با نوشتن موسیقی سریال «بوعلی سینا». دو اثری که همیشه از آنها به عنوان دو کار دلنشین یاد می‌کنم.» فخرالدینی درباره آشنایی‌اش با بنان ادامه داد: «از کودکی با صدای استاد بنان آشنا بودم و در دوران جوانی که در هنرستان موسیقی ملی تحصیل می‌کردم، ایشان را از نزدیک می‌شناختم و خیلی زود هم در هنرستان و رادیو با یکدیگر همکار شدیم.»
 

• طریقه شکل‌گیری آلبوم یاد یار مهربان

فخرالدینی درباره شکل‌گیری آلبوم یاد یار مهربان گفت: «من همیشه لطف و محبت استاد بنان را به خودم احساس می‌کردم و خاطرات خوبی هم با ایشان دارم. زمانی که بنان از دنیا رفت، به واسطه دوستی که با فریدون مشیری داشتم، او یک روز شعری را به من نشان داد و پرسید آیا می‌توان تصنیفی با این کار اجرا کرد که یادآور کارهای بنان باشد؟ من هم آن زمان از این کار استقبال کردم. فکر می‌کنم در مراسم چهلم بنان بود که در امام زاده طاهر به همراه «هوشنگ ابتهاج»، «فریدون مشیری» و «کاوه دیلمی»، بر مزار او نشسته بودیم که به کاوه گفتم این تصنیف را با اینکه هنوز آماده نشده بود، بخواند. او هم شروع به زمزمه کردن این تصنیف کرد که با استقبال بسیار خوبی روبه رو شد و تصمیم گرفتم آلبوم یاد یار مهربان را با صدای کاوه دیلمی ضبط کنم.»
 

• بنان شاگردی تربیت نکرد

«بنان هیچ شاگردی نداشت، کاوه دیلمی هم مستقیما شاگرد بنان نبود. در واقع اینطور نبود که مثلا طی روزها و ساعت‌های مشخصی پیش او تعلیم ببیند بلکه فقط با او آَشنایی داشت.» این آهنگساز درباره خاطرات خود با بنان گفت: «زمانی که قرار بود برای ارکستر بزرگ رادیوی ملی ایران یک رهبر انتخاب کنند، از هشت موزیسین خواستند درباره سه نفر رای دهند. یک روز بنان در حیاط آنجا به من گفت که من به شما رای دادم و به من تبریک گفت. همان روز، مدیر کل رادیو من را خواست و گفت اسم شما در هر هشت رای وجود دارد و با اکثریت آرا به این سمت منصوب شده‌ای.»
 

• حق مطلب را ادا کردن، بهتر از تکنیک است

رهبر سابق ارکستر ملی درباره چهره‌های درخشان موسیقی ملی گفت: «ما در موسیقی ملی چهره‌های بسیار درخشانی داریم که متاسفانه آنطور که باید قدرشان را نمی‌دانیم، افرادی مثل بنان، روح‌الله خالقی، مرتضی خان محجوبی، ابوالحسن صبا، مرتضی حنانه و بسیاری از دیگر بزرگان. موسیقی ملی ما احتیاج به حمایت دارد درصورتیکه اصلا توجهی به این نوع موسیقی نشان نمی‌دهیم. موسیقی ایرانی مثل زبان فارسی خاص است و باید با راز و رمز آن آشنا شد. پرده‌های موسیقی ایرانی به شناخت دقیق نیاز دارد و اگر کسی این شناخت را نداشته باشد، نمی‌تواند آن را به درستی اجرا کند. من همیشه گفته‌ام که درست است تکنیک خوب است، اما در موسیقی مهم این است که بتوان حق مطلب را ادا کرد. به هنرمندان در عرصه موسیقی ایرانی و ملی توصیه می‌کنم زیاد مبالغه نکنند چرا که زیبایی در سادگی است.»
 

• بنان دوست نداشت در گام‌های بالا بخواند

فخرالدینی درباره صدای بنان و سوالی مبنی بر اینکه آیا استاد بنان فقط دو دانگ صدا داشت یا خیر توضیح داد: «بنان دوست نداشت هنگام خواندن به حنجره‌اش فشار بیاورد چون نمی‌خواست هنگام خواندن نت‌های بالا چهره‌اش دگرگون شود؛ موضوعی که اگر دقت کنید در بعضی از خوانندگان دیده می‌شود و چهره آنان هنگام خواندن اوج قطعات برافروخته و دگرگون می‌شود. اما بنان دوست داشت همیشه متانت و منزلت خود را حفظ کند. البته شاید صدای بنان نسبت به بعضی از خواننده‌ها چند نت پایین‌تر بود اما می‌توانست در گام‌های بالاتر هم بخواند. بنان به قدری در خواندن توانایی داشت که وقتی تغییری در نوع اجرای موسیقی به وجود می‌آمد، شنونده متوجه این تغییر نمی‌شد.» فخرالدینی درباره فعالیت‌های بنان در رادیو ادامه داد: «بنان در رادیو خیلی سخت‌گیر بود و همین موضوع باعث می‌شد بعضی از خوانندگان برنجند و از سخت‌گیری بیش از حد او گلایه کنند.
 

• ارکستر ملی را مصادره کردند

این هنرمند در ادامه حرف‌های خود گفت: «موسیقی ملی باید یک واحد مستقل داشته باشد و نباید آن را با موسیقی سمفونیک ادغام کرد. نوازنده‌های ارکستر ملی باید با پرده‌های موسیقی ایرانی آشنایی داشته باشند در غیر اینصورت نمی‌توانند کارشان را به نحو احسن انجام دهند. این دلیل خوبی نیست که هر کس در یک ارکستر کلاسیک می‌تواند نوازنده خوبی باشد، در ارکستر ملی هم می‌تواند توفیقاتی را کسب کند. البته در این میان نمی‌توان به استثنا‌ها فکر نکرد. آقای ارسلان کامکار در هر نوع موسیقی تبحر دارد اما همه نوازنده‌ها که اینگونه نیستند، موسیقی ملی نوازنده‌های مخصوص به خود را لازم دارد.

من برای گرفتن چوب رهبری ارکستر ملی استقلال و دستمزد مناسب برای نوانده‌ها طلب کرده‌ام و معتقد بودم نوازنده ارکستر ملی باید با نوازنده ارکستر سمفونیک متفاوت باشد و تا آخر عمر هم بر سر این حرفم خواهم ماند. با طرح ادغام ارکستر ملی با ارکستر سمفونیک مخالفم و معتقدم راه درستی در پیش گرفته نشده و نتیجه‌ای جز اینکه موسیقی ملی ما به انحراف کشیده شود، نخواهد داشت. با ادغام ارکستر ملی و ارکستر سمفونیک، ارکستر ملی ما نه تنها احیا نشد بلکه مصادره هم شد. واقعا در این دوران جای افرادی مثل خالقی، صبا، محجوبی و دیگر بزرگان بسیار خالی است، آنها چهره‌های ملی موسیقی ما هستند و دلشان برای موسیقی ایرانی می‌تپید و به همین دلیل است که نغمات آنها همیشه به دل می‌نشیند.»

آهنگساز آلبوم یاد یار مهربان ادامه داد: «موسیقی گل‌ها می‌تواند بخشی از موسیقی ملی باشد چون برگرفته از فرهنگ و موسیقی ایرانی است. این موسیقی را افرادی مثل خالقی، تجویدی، محجوبی، بنان و دیگران پایه‌ریزی کردند و در اکستر گلها نغماتی را اجرا کردند که بهترین‌های موسیقی ما محسوب می‌شوند. اگر قرار باشد امروزه موسیقی گلهایی ساخته شود بایستی که تغییر کند. ما دیگر آن فضا و حال و هوای سال‌های گذشته را نداریم، یاران عشق را فراموش کرده‌اند، قحط‌سالی عجیبی شده و جای همه آن لطافت‌ها را خشونت گرفته است. باید امکاناتی فراهم شود که دوباره بتوان در زمینه این نوع موسیقی فعالیت کرد. واقعا دلم به درد می‌آید وقتی می‌شنوم می‌گویند تا کی باید این کارها را اجرا کرد، یک ملودی و شعر زیبا را هر روز می‌توان اجرا کرد، آنها جزیی از فرهنگ ما هستند.»
 

• بنان اخلاق‌های خاصی داشت

فریدون شهبازیان، آهنگساز مطرح موسیقی کشورمان که در این مراسم حضور داشت، با گرامیداشت یاد و خاطره استاد بنان، ‌گفت: «من افتخار این را داشتم که با غلامحسین بنان سال‌های زیادی را در ارکسترها و رادیو همراه باشم. او اگرچه رفتارها و اخلاق‌های ویژه‌ای داشت اما به اعتقاد من خواننده بسیار بزرگی است که جای او در موسیقی ملی کشورمان خالی است.

او ادامه داد: «در آن زمان با ارکستر گلها به صورت زنده خواندن کار ساده‌ای نبود، اما بنان با جایگاه ارزشمندی که داشت، این کار را به درستی انجام داد و خود را به عنوان یک خواننده بزرگ در این سرزمین معرفی کرد و حالا نمی‌دانم چه زمان خواننده‌ای با اندیشه غلامحسین بنان در موسیقی پیدا می‌شود؟ البته در این مدت بزرگانی چون محمدرضا شجریان و افراد دیگری تلاش‌های زیادی برای موسیقی ایران کرده‌اند اما همه می‌دانند که بنان چیز دیگری بود.»
 

• تولد خاطره‌ها در شهرکتاب‌ها

بابک چمن‌آرا- مدیر مرکز موسیقی بتهوون- هم در این مراسم گفت: «در روزگاری که شاهد از بین رفتن مراکز موسیقی هستیم، شاید بتوان با کمک شهرکتاب‌ها که در گاه معتبری برای فرهنگ هستند، موسیقی را به شکلی جدید و جدی سر پا نگه داشت.» چمن‌آرا هدف برگزاری این نوع مراسم‌ها که نام «تولد خاطره‌ها» را روی آن گذاشته است، گرامیداشت رخ‌دادهای بزرگ موسیقی عنوان کرد و ادامه داد: «قصدمان این است که با شهرکتاب تجریش مراسم‌هایی را به صورت مشترک برگزار کنیم. گرامیداشت‌هایی با حضور بزرگان عرصه موسیقی تا بتوانیم این رخ‌دادهای تاثیرگذار را زنده نگه داریم. برگزاری این مراسم یادبود برای استاد بنان، در بیست و هفتمین سال خلق آلبوم «یاد یار مهربان» هم یکی از این اهداف بود که امیدوارم این برنامه‌ها با استقبال خوبی از سوی علاقه‌مندان موسیقی مواجه شود.»