موسیقی ما - چندی پیش تعدای از خواننده­‌های پاپ نامه‌ای سرگشاده به رئیس‌جمهور نوشتند و وضعیت کنونی موسیقی پاپ را برای رییس قوه مجریه کشور شرح دادند. این نامه طی روزهای اخیر واکنش­‌های زیادی را چه از سوی اهالی موسیقی و چه از سوی مخاطبان به همراه داشته است؛ نامه ای که با خواندن آن شاید بتوان وضعیت سوال‌برانگیز موسیقی پاپ را بهتر درک کرد.
 
با علی لهراسبی از خوانندگان باسابقه موسیقی پاپ هم‌­کلام شدیم تا به بهانه انتشار این نامه، حال و هوای این روزهای موسیقی پاپ و اتفاقاتی که طی یک سال گذشته برای این ژانر پرطرفدار موسیقی افتاده را مرور کنیم.
 

• * در ابتدای گفت‌وگو کمی درباره فعالیت‌های اخیرتان صحبت کنیم تا در ادامه به بحث اصلی این گفت‌وگو در مورد وضعیت این روزهای موسیقی پاپ بپردازیم.

اتفاقات جدیدی در خصوص علی لهراسبی خواهد افتاد که اتفاقات خیلی خوبی خواهند بود؛ می­‌خواهم فعالیت‌ام را در فضای مجازی بیشتر کنم، مشاور گرفته‌­ام و در حال تولید موزیک­‌هایم هستم. تعداد زیادی قطعه دارم که می‌­خواهم آلبوم را از بین آنها انتخاب کنم.
 

• * با چه کسانی در آلبوم جدید همکاری داشته­‌اید؟

در این آلبوم بهروز صفاریان به عنوان مشاور حضور دارد و قرار است چند قطعه هم برای آلبوم تنظیم کند. پازل‌بند، فواد غفاری، مهرزاد امیرخانی، مونا برزویی، زهرا عاملی، حدیث دهقان، حمید نصراللهی و... هنرمندانی هستند که در تهیه این آلبوم مشارکت کرده‌­اند. البته بچه­‌های دیگر هم در کار حضور خواهند داشت که به زودی اسامی آنها اعلام خواهد شد.
 

• * این آلبوم چه زمانی منتشر می­‌شود؟

سعی می­‌کنیم که تا آخر امسال آلبوم را منتشر کنیم. فعلاً قرار است بعد از ماه صفر در تهران روی صحنه بروم و بعد از آن، در ماه فوریه در اروپا و سپس در هفت ایالت آمریکا تور خواهیم داشت. امسال سال شلوغی برای من است و امیدوارم بتوانم به نحو احسن از پس کارها بربیایم چون در استایل کارهایم تغییر و تحول زیادی داده­‌ام. نکته مهم اینکه در تدارک تهیه ویدئوکلیپ هستم که برای اولین‌­بار خواهد بود و فکر می­‌کنم مردم به زودی چند ویدئوی خوب از علی لهراسبی خواهند دید.
 

• * از کارهای جدید ویدئو ساخته‌اید یا روی همان آهنگ‌های قدیمی کار کرده­اید؟

یکی از آنها احتمالاً یک کار قدیمی باشد اما باقی آنها از کارهای جدید هستند که ممکن است برخی از آنها را در آلبوم جدید بگذارم و اصلاً شاید در یک آلبوم تصویری جدید منتشر شوند.
 

• * اخیراً نقش تصویر در موسیقی پاپ ایران پررنگ شده است. این اتفاق چقدر می­‌تواند به شنیده شدن موسیقی پاپی که این روزها حال خیلی خوبی هم ندارد کمک کند؟

امروزه موزیک دنیا با تصویر همراه است و مردم عادت به دیدن ویدئو دارند. ما قبلاً در تولید ویدئو یک­سری محدودیت­‌ها داشتیم و این امر به لحاظ مجوزی در دستور کار ما نبود. اما بعد از روی کار آمدن وزیر جدید و تیم جدیدی که مدیریت را برعهده گرفته، به ویدئوهایی که طبق چارچوب­‌های وزارت ارشاد تهیه شود، مجوز داده می­‌شود که این موضوع قطعاً اتفاق خیلی خوبی است. سال­‌ها بود که جای این اتفاق در موسیقی ما خالی بود و الان هم که به کلیپ­‌ها مجوز داده می­شود، جای یک شبکه اختصاصی موزیک‌ویدئوی مجاز خیلی در رسانه‌­های عمومی خالی است.

وقتی شبکه­‌ای برای ویدئو باشد، هر خواننده‌­ای می­تواند استایلی که برگرفته از تفکر او است را ارائه کند و هواداران خود را جمع‌وجور کند. ما وقتی رسانه نداریم، همگی مجبوریم تابع موجی باشیم که مد می­‌شود که اگر دنبال منبع آن­ها هم برویم، متوجه می­‌شویم که منشأ خارجی دارند. یعنی یک استایل موزیک که موزیک هم نیست، بلکه ویدئو موزیک است در کارهای خارجی مد می‌­شود و چند نفر در ایران از آن تبعیت و مردم هم از آنها استقبال می­‌کنند. در نتیجه، همه ما مجبور می­‌شویم به همان سمت برویم. اما اگر یک رسانه وجود داشته باشد، خودمان می­‌توانیم نوآوری کنیم و موزیکی که دوست داریم را ارائه کنیم. مطمئن باشید در این صورت اتفاقات عجیب و غریبی خواهد افتاد. البته همین الان هم خیلی نسبت به گذشته بهتر شده اما اگر این اتفاق بیفتد، مطمئن باشید که سطح توقع مردم بالاتر می­‌رود و ما هم مجبور به تولید آثار بهتر می­شویم.
 

• * با این حساب، در حال حاضر که رسانه تصویری برای ارائه کارها وجود ندارد، پس تولید این موزیک‌ویدئوها چه فایده‌­ای می‌­تواند داشته باشد؟

همه حرف من همین است که این رسانه ایجاد شود. الان ما فقط موزیک‌ویدئو را می‌­توانیم در اینترنت بگذاریم یا اینکه در قالب یک آلبوم تصویری منتشر کنیم یا نهایتاً در دی­‌وی­‌دی فیلم­‌هایی که منتشر می­‌شوند، این موزیک‌ویدئو را قرار دهیم که این شیوه خیلی هم موفق نیست. در هر صورت، از نبودش خیلی بهتر است. همه ما این ویدئو را برای این درست می­‌کنیم که مردم موزیک ما را هر طور که شده با ویدئو ببینند و خیلی امیدواریم که مسئولین محترم، یک شبکه ویدئویی برای موسیقی ایجاد کنند. مطمئن باشید اگر این شبکه تولید شود، همه شبکه­‌هایی که موزیک‌ویدئوهای ایرانی را پخش می­‌کنند، تحت‌الشعاع قرار می‌­گیرند و کم‌بیننده خواهند شد و اصلاً شبکه اولِ موزیک، همین شبکه خواهد شد.
 

• * اگر قرار باشد در قالب سی‌­دی هم منتشر شود، باید با قیمت پایینی ارائه شود که مردم آن را بخرند.

همه این­ها بستگی به حمایت دولت دارد. آلبومی که مثلاً شش قطعه تصویری دارد، آلبوم بسیار پرهزینه‌­ای است. البته منظورم ویدئوی استاندارد است نه بعضی از این اسباب­‌بازی­‌هایی که برخی در روز می‌­سازند و شب منتشر می­‌کنند. قاعدتاً برای تولید چنین ویدئویی هزینه کمی نخواهد شد. من تابه‌حال تجربه این کار را نداشته‌ام و نمی­‌دانم با چه قیمتی منتشر می‌­شود اما خیلی خوب است که این اتفاق رخ دهد.
 

• * موضوع دیگر این است که انگار در یک سال اخیر کنسرت­‌های پاپ مثل سابق مخاطب ندارند و تا حدودی به نسبت سال‌های قبل استقبال کمتر شده است.

قطعاً همه می­‌دانند که تعداد مخاطب کنسرت­‌های پاپ از سال گذشته خیلی تغییر کرده است.
 

• * فکر می‌­کنید دلیل آن چه می­‌تواند باشد؟

باید یک عده جامعه‌­شناس دلیل آن را بگویند اما من اگر بخواهم به عنوان یک خواننده موسیقی پاپ نظر دهم، باید بگویم که من هم درگیر همین سوال شما هستم. من اردیبهشت کنسرت برگزار کردم و علت اصلی اینکه مرداد (یعنی بعد از ماه رمضان که بقیه دوستان روی صحنه رفتند) کنسرت ندادم همین موضوع بود. نه به خاطر استقبال نکردن مردم، چون هر خواننده­ای بالاخره مخاطب کنسرت خود را دارد اما من احساس کردم الان کار جدیدی نمی­‌توانم ارائه کنم، پس چرا باید این کنسرت را دو ماه یک­بار تکرار کنم؟ فوقش می­‌خواهم یک آهنگ جدید در آن بخوانم خب چرا باید یک نفر صدهزار تومان پول بلیت بدهد و آن کارهای تکراری را ببیند؟ بخشی از این اتفاق دست ما است اما از طرفی ما نه سالن درست و حسابی داریم، نه اتفاق درست و حسابی داریم. ما یک کنسرت را با حداقل امکانات و خدمات ارائه می‌­کنیم و پول بلیت زیادی را نسبت به درآمد مردم می­‌گیریم.
 

• * گویا وضعیتی که شما از آن صحبت می‌­کنید، در شهرستان‌­ها به نسبت بدتر از کنسرت­‌های تهران است.

بله. الان در شهرستان­ها میانگین بلیت کنسرت­ها 60 هزار تومان است! خب این خیلی بی­­‌انصافی است. مگر قرار است آنجا چه کار کنیم؟ یا اصلاً خود تهران، مگر چه اتفاقی در کنسرت­‌ها می­‌افتد که یک نفر باید تا 120 هزار تومان بلیت کنسرت بخرد؟! باید یک اتفاق جدید بیفتد و نوآوری به وجود آید که البته اتفاق نخواهد افتاد؛ چون یک­سری چیزها با یکدیگر جفت‌وجور نیستند.

ببینید خواننده یک دستمزد دارد و یک ارکستر هم دارد که هزینه آنها با خواننده است. از طرفی، تهیه­‌کننده با هزینه بسیار هنگفت سالن مواجه است، با هزینه بسیار زیاد برای مسائل خارجی مثل تبلیغات و اماکن و هزار چیز دیگر مواجه است. اما خواننده یک دستمزد ثابت می­‌گیرد، چه خیلی ساده کنسرت را برگزار کند، چه بخواهد کنسرت­‌اش با پرفورمنس و دکور همراه باشد. یعنی اگر بخواهد اتفاقات این‌چنینی در کنسرت­‌هایش داشته باشد، همه را باید از جیبش بگذارد. خب اینطور که نمی­‌شود، خواننده هم به‌هرحال می­‌خواهد بیزینس کند، چون شغل‌اش خوانندگی است. مثلاً من در کنسرت اردیبهشت ماه اتفاقات خیلی خوبی داشتم؛ مثل نمایش و پروژکشن خیلی قوی به همراه تصاویر اختصاصی و اتفاقات زیاد دیگر. منتها همه این­ها را از دستمزدم داده بودم. اگر بگویم که من درآمدی از دو سانس کنسرت در نمایشگاه بین­‌المللی نداشتم، شاید برایتان عجیب باشد! چون هرچه گرفتم را هزینه کردم. من هم دلم می­‌خواهد یک اتفاق بیفتد، اما مگر چندبار می­‌توانم این کار را انجام دهم؟ به‌هرحال بعد از یک مدت بیزینس می­‌کنم دیگر، چون شغل‌ام این است. اینطوری نمی­‌توان کاری کرد و باید اتفاقات دیگری بیفتد. اگر قرار است به کنسرت صرفاً به عنوان یک کار فرهنگی نگاه شود که دیگر برای چه باید 55 میلیون تومان پول اجاره سالن میلاد نمایشگاه را داد؟! یا هفتاد، هشتاد میلیون تومان پول سالن وزارت کشور را! حالا برج میلاد را که به ما نمی‌دهند. خب دود این اتفاقات به چشم مخاطبان و همه ما می­‌رود دیگر.
 

• * اتفاقاً همیشه می­‌گویند که خوانندگان موسیقی پاپ درآمدهای میلیونی دارند و ...

من نمی­‌گویم درآمد ندارند، مگر یک مملکت چند سلبریتی دارد؟ مگر سلبریتی خارج از ایران درآمد ندارد؟ سلبریتی کشور افغانستان هم درآمد دارد. مگر چند نفر از آدم‌­ها «دکتر ماندگار» می­‌شوند؟ آدمی که سلبریتی می­‌شود، طبیعتاً قابلیت خاصی نسبت به دیگران داشته. نسبت به زحمتی که کشیده و لطف خداوند، پکیج خاص­‌تری داشته. خب قاعدتاً این آدم نباید درآمد داشته باشد؟ تازه این درآمدی که خواننده‌­های ایرانی دارند را اصلاً نمی­‌توان با خواننده‌­های آن‌طرف آب قیاس کرد!
 

• * بله، اما واقعا سطح موسیقی که در کشور ما تولید می‌­شود هم با موسیقی‌­های آن‌طرف قابل قیاس است؟

نمی­‌توانید بگویید سطح موسیقی اینجا با موسیقی‌هایی که آن‌طرف تولید می­‌شود قابل مقایسه نیست. بعضی­‌ها موسیقی­‌های خیلی خوبی تولید می­‌کنند، هم از لحاظ ترانه و تنظیم و هر چیزی که فکرش را بکنید. خیلی‌ها استانداردند. منتها قیمت موزیکی که اینجا تولید می­‌شود چقدر است؟ مگر ما کپی‌رایت داریم؟ شما در نظر بگیرید که مثلاً ما یک موزیک تولید و منتشر می­‌کنیم، شاید بتوان گفت آن موزیک در مجموعِ سایت­‌های داخل کشور، ده میلیون بار دانلود می‌­شود. حالا ده میلیون تا صد تومن چقدر می­‌شود؟ می­شود یک میلیارد تومان! یا اصلاً ده تا تک تومنی که اگر به یک آدم فقیر هم بدهی احتمالاً واکنش خوبی نشان نخواهد داد! می­‌شود صد میلیون تومان. ما اگر کپی‌رایت داشتیم، منِ نوعی باید بابت انتشار یک قطعه صد میلیون تومان درآمد داشتم. اگر این اتفاق می‌افتاد، آن‌وقت جریان موزیک داخل کشور عوض می­‌شد. من با آن صد میلیون تومان می‌توانستم دو ویدئوی حرفه‌­ای درست کنم یا چهار موزیک عالی با تنظیم­‌کننده‌­های بسیار خوب تولید کنم.

صد میلیون تومان، پولِ سه کنسرت در تهران است! اما ما این موزیک‌­ها را در اینترنت رایگان منتشر می‌­کنیم. همه آثار خواننده­‌ها هزینه دارد اما آنها را رایگان منتشر می‌­کنند. من نمی‌گویم خواننده درآمد ندارد اما خواننده هزینه هم زیاد دارد. فکر می­‌کنید وقتی یک نفر قطعه‌ای را منتشر می‌­کند، فقط همان را خوانده و منتشر کرده؟ نه این‌طور نیست، شاید ده تا آهنگ خوانده تا توانسته باشد آن را منتشر کند. همین الان که دارم با شما صحبت می­کنم، 29 قطعه منتشر نشده دارم که اصلاً شاید همه آنها را دور بریزم! خب بابت همه این­ها هزینه کرده­‌ام دیگر.
 

• * فکر می­‌کنید چقدر از کم شدن استقبال از برخی کنسرت‌های پاپ را به خواننده‌های برمی‌گردد؟ و چقدر به تغییر سلیقه مردم و البته ظهور گروه‌های موسیقی تلفیقی؟

به نظر من مقدار زیادی از این مشکل به خود هنرمند برمی­‌گردد. حرف شما کاملاً درست است و این­‌روزها قطعات خیلی هیجان­‌انگیزی نمی­‌شنویم. قاعدتاً این یک بخش از آن است اما ما اینجا در ایران زندگی می­‌کنیم و حواشی برای پر کردن سالن­‌های کنسرت خیلی موثرند. یک‌دفعه جوی راه می­‌افتد و دهان به دهان می­‌چرخد و یک کنسرت چند شب سولد اوت می­‌شود که دلیل‌اش هم واقعاً مشخص نیست. بله کنسرت باید فروخته شود اما نه دیگر تا این حد.
 

• * خب همان­طور که اشاره شد، شاید به این دلیل است که این گروه‌­ها موسیقی‌ای ارائه می­‌کنند که به گوش مردم جدید است و مردم ترجیح می‌دهند پول خود را برای این کنسرت‌­ها هزینه کنند.

خدا کند همین که می­‌گویید باشد. اگر این باشد که خیلی خوب است. من نمی­‌گویم برخی از بچه‌­ها به تکرار نرسیده­‌اند، بله خیلی از بچه‌­ها به تکرار رسیده­‌اند اما همانطور که گفتم، یک بخشی را هم باید به آنها حق دهیم چون هر کار عجیب و غریبی که بخواهی بکنی، نیاز به امکانات داری. من خودم جزو کسانی هستم که نمی‌­توانم یک­جا بنشینم و اصلاً دلم می­‌خواهد در کنسرتم آپولو هوا کنم. یک شرکت تبلیغاتی هم دارم و هزار جور امکانات داخل شرکت خودم برای این کار در دسترس‌ام است اما من در سالنی که ساعت 12 ظهر به من تحویل می‌­دهند و اولین سانس کنسرت من ساعت شش بعد از ظهر است چه کاری می­توانم بکنم؟!
 

• * این گروه­‌هایی که این چند وقت سعی کرده­‌اند موسیقی متفاوت­‌تری ارائه کنند، از نظر امکانات تفاوتی با گروه‌های پاپ ندارند.

نه ببینید، کسی که مثلاً 20 بار به کنسرت علی لهراسبی آمده، دلش می­‌خواهد وقتی دوباره به کنسرت می­‌آید، یک اتفاق جدید ببیند. البته من این کارها را می­‌کنم و خیلی از بچه­‌های دیگر هم این کارها را می­‌کنند. همین بچه­‌ها هم وقتی اوایل فعالیت‌شان بود و روی بورس بودند، استقبال زیادی از کارشان می­‌شد. موقعی می­‌توانید این مقایسه را بکنید که شرایط یکسان باشد. گروه­‌هایی که تلفیقی کار می­‌کنند یا هر اسمی که دارند، تا کی از این استقبال بهره­‌مند خواهند بود؟ بگذار آنها هم چهار سال با همین امکانات کنسرت بگذارند، آن وقت با یکدیگر حرف بزنیم. خیلی از ما این دوره­‌ها را گذرانده­‌ایم.
 

• * لطفاً درباره این امکانات بیشتر توضیح دهید.

ما در مورد کنسرت صحبت می­‌کنیم. امکانات باید طبق استانداردهای دنیا باشد. من حتی کنسرت­‌های خوانندگان ایرانی آن‌طرف آب را هم نمی­‌پسندم. چون آنها هم به سبک خود ما کنسرت می­‌دهند؛ در صورتی که آنها امکاناتش را دارند. می­‌توانند از قبل سالن را بگیرند، دکور بزنند، مشاور داشته باشند و اتفاق ایجاد کنند. مثل تمام امکاناتی که گروه­‌های بزرگ دنیا دارند. ما خواننده بزرگ داریم، اما اتفاق بزرگ نداریم. خواننده­‌های بزرگ دنیا را ببینید، مثلاً یک هفته قبل در سالن مستقر می­‌شوند و اصلاً مکانیزم سالن را عوض می­‌کنند. طبیعی است که 25 هزار نفر برای دیدن آن خواننده بیایند. نه فقط الان می‌­آیند بلکه سه ماه بعد هم می‌­آیند و چهار سال هم در هر شهر و کشوری که کنسرت می­‌گذارد، سولد اوت می­‌شود.

اشکال اینجاست که در کنسرت­‌های پاپ دنیا مردم می‌­روند که کار یک گروه را ببینند که این گروه تشکیل شده از خواننده که در رأس کار است، به اضافه عده دیگری که خیلی­‌های‌شان پشت صحنه هستند؛ اما اینجا می­‌آیند که کار یک نفر را ببینند، برای همین تکراری می‌­شود. مثلاً در آن فیلمی که از پشت صحنه کنسرت «سلن دیون» بیرون آمده هفتاد نفر در بک‌استیج‌اش کار می­‌کنند! بله، این خانم تا زمانی که زنده است، کنسرت­‌هایش سولد اوت می­‌شود، چون کسی که به کنسرت او می­‌رود، آن‌قدر هیجان­زده می­شود که فقط به خواندن او توجه نمی­‌کند. آنجا می­‌رود که یک پرفورمنس و یک اتفاق بزرگ ببیند که تنها یک بخش آن مربوط به خوانندگی خواننده مورد علاقه­‌اش است.
 

• * اینکه به دلیل کمبود امکانات کیفیت کنسرت‌­ها و بخش بصری آنها در اینجا ضعیف است، کاملاً درست است اما طبیعتاً قطعاتی که در کنسرت اجرا می­‌شوند، همان­‌هایی هستند که در آلبوم یا به صورت سینگل منتشر شده‌­اند. حالا که در اینجا به قول شما به دلیل کمبود امکانات خیلی نمی­‌توان روی بخش بصری کنسرت مانور داد، پس طبیعتاً خواننده باید در بخش موسیقی آن‌قدر توانایی داشته باشد و بتواند برای مخاطب جذابیت ایجاد کند تا مخاطب را در کنسرت­‌ها راضی نگه دارد.

بله، قطعاً کسی برنده می­‌شود که بتواند موزیک­ بهتری تولید کند.