موسیقی ما - اغراق‌شده، تصنعی و مضحک. اینها، تنها تعداد کمی از واژه‌هایی بود که پس از انتشار کلیپ باران کوثری برای تازه‌ترین آلبوم همایون شجریان و تهمورس پورناظری از سوی عده‌ای بر زبان رانده شد. البته واکنش‌ها از این هم فراتر رفت و متاسفانه فضای مجازی را گاه به‌دشنام  از سوی عده‌ای قلیل آلوده کرد. کلیپ «چرا رفتی» برای نخستین قطعه آلبوم جدید همایون و تهمورس ساخته شده و قرار بود بیستم اسفند فقط در مراسم رونمایی اثر در تالار وحدت پخش شود، اما سر از شبکه‌های اجتماعی و ماهواره‌ای درآورد و طبعا به طور گسترده‌ای دیده و نقد شد. اما ماجرای این کلیپ چه بود و چرا تا این حد جنجالی شد؟
 

• «چرارفتی»؛ از تالار وحدت تا تالار ناسزاها

«نه فرشته‌ام نه شیطان»، آلبوم جدید همایون شجریان و تهمورس پورناظری، به‌زعم کارشناسان نشان‌دهنده توانایی‌های این دو موسیقیدان در عرصه آواز و آهنگسازی است. در این آلبوم، تعدادی از موسیقیدان‌های شناخته‌شده دنیا همچون «پدرو ائوستاچه» نوازنده سازهای بادی، «جیمی جانسون» نوازنده گیتار باس، «شجاعت حسین‌خان» نوازنده سیتار و «دیوید گارنر» که ارکستراسیون اثر را انجام داده، همکاری دارند. این مجموعه از هشت قطعه تشکیل شده که هر کدام از آنها با سازبندی، تنظیم و فرم‌های آهنگسازی صورت پذیرفته است. شعرها هم از مولانا، شفیعی‌کدکنی، حسین منزوی، هومن ذکایی و سیمین بهبهانی هستند. اما از میان قطعات آلبوم، قطعه‌ای بیشتر مورد توجه قرار گرفت و سروصدا کرد که برای آن، موزیک ویدیو ساخته شده بود. «چرا رفتی» عاشقانه‌‌ای است از سیمین بهبهانی، که باران کوثری برای این قطعه کلیپی ساخت تا در مراسم رونمایی آلبوم مورد استفاده قرار گیرد. کوثری البته برای چند قطعه دیگر این آلبوم هم موزیک ویدیو ساخته بود که تنها «چرا رفتی» سر از فضای مجازی و شبکه‌های ماهواره‌ای درآورد. در این کلیپ سحر دولتشاهی، باران کوثری، مهرداد صدیقیان، نوید محمدزاده و... بازی می‌کنند. منتقدان این کلیپ بر این باورند که احساسات تا حد زیادی رقیق‌شده و اغراق‌آمیز است. انتقادها البته از این سطح فراتر رفت و گروه‌هایی برای تمسخر کلیپ باران کوثری، کلیپ‌های تازه‌ای ساختند. با این حال آنچه مخاطب در این موزیک ویدیو می‌بینید، واکنش آدم‌ها نسبت به یک قطعه موسیقایی است که البته مشخص است با زمان و هزینه اندک ساخته شده. این تصاویر برای مراسم رونمایی این آلبوم تهیه شد و تنها برای خالی‌نبودن صحنه «تالار وحدت» به هنگام پخش کارها به آنجا رسید. از این‌رو قصد تولیدکنندگان این اثر از این حرکت، ساختن کلیپ نبود. این نکته‌ای است که «تهمورس پورناظری» آهنگساز پروژه «نه فرشته‌ام نه شیطان» چندی پیش نسبت به آن متذکر شده و در متنی آورده بود: «این تصاویر تنها برای استفاده در مراسم رونمایی از آلبوم «نه فرشته‌ام نه شیطان» ساخته شده بودند. با این حال شماری از حاضران تالار، اقدام به فیلمبرداری از این تصاویر کرده و آن را با کیفیت نامناسب در شبکه‌های مجازی منتشر کرده بودند. پس از آن شمار زیادی از مخاطبان این کار، خواستار دیدن این تصاویر می‌شوند که انتشار نسخه باکیفیت آن تنها پاسخی بوده به درخواست آن عده‌.» همان‌طور که تهمورس در آن یادداشت متذکر شده بود، پس از انتشار این کلیپ، واکنش‌های بسیاری به این تصاویر صورت گرفت که در نوع خود کم‌نظیر بود. بخشی بسیار خوشایند و بخشی سازنده و بخشی دیگر بسیار غم‌انگیز. خوشایند از این‌همه توجه سازنده و اینکه برخی ایرادات را به زبان تعهد و انسانی برزبان رانده‌اند. بخش افسوس‌برانگیز اما این بود که کامنت‌هایی با گفتاری به دور از ادب و نزاکت و فارغ از تربیت در فضای مجازی گذاشته می‌شد که نشان از خشم بود، نه دلسوزی.
 

• همایون: انتقادها می‌تواند سازنده باشد

«شرق» طی تماسی تلفنی با همایون شجریان نظر او را درباره پخش این کلیپ از شبکه‌های ماهواره‌ای و حواشی آن جویا شد. او در این‌باره گفت: «بسیار متعجب شدم وقتی فهمیدم کلیپ رونمایی همه‌جا پخش شده است و شبکه‌های ماهواره‌ای آن را نشان می‌دهند. چون این‌کار به پیشنهاد تهمورس پورناظری تنها برای استفاده در مراسم رونمایی ساخته شد و من از پخش غیرمنتظره آن در شبکه‌های ماهواره‌ای کاملا غافلگیر شدم. هرچند پخش این کلیپ به دیده‌شدن و فراگیرشدن این اثر مخصوصا در نزد جوان‌ترها بسیار کمک کرد.»
وی در پاسخ به این سوال که بسیاری از افراد نظر مثبتی از ساخت تصاویر بر روی آهنگ «چرا رفتی» دارند، اما از سوی دیگر برخی معتقدند که این قطعه به قدری زیباست که نیاز به تصویر ندارد، گفت: «با وجود این تعدد نظرات این واقعیت را نمی‌توان کتمان کرد که در عصر امروز تصویر می‌تواند بهفراگیر شدن اثر موسیقی کمک کند. ساخت کلیپ برای موسیقی اصیل، امری است که تا به حال به‌ندرت در داخل ایران اتفاق افتاده است و صددرصد حرکت روبه کمال خواهد داشت.» گستردگی انتقادات و حتی ساخت کلیپ‌های طنز نشان از توجه مردم به این آهنگ و کلیپ آن داشت، نکته‌ای که همایون شجریان آن را اینگونه شرح داد: «هرگونه بازتابی درمورد کلیپ و آهنگ چرا رفتی برای من و خالقان اثر قابل توجه است و بعضا برخی از این انتقادات می‌تواند سازنده باشد. حتی نگاه طنز به یک اثر، یا کاریکاتوری از یک چهره می‌تواند دوست‌داشتنی باشد؛ به شرط آنکه حرمت‌ها را نگه داریم، در کلام و در قلم‌مان دوستی‌ها را حفظ کنیم.»
 

• این یک کلیپ نیست

«این تصاویر تنها برای استفاده در مراسم رونمایی از آلبوم «نه فرشته‌ام نه شیطان» ساخته شده‌اند.» در ابتدای تصاویری که باران کوثری برای آلبوم تهمورس و همایون ساخته این جمله بر صفحه نقش می‌بندد تا مخاطب دریابد «چرا رفتی» یک کلیپ نیست. همان‌طور که تهمورس پیش از این متذکر شده، آنانی که این تصاویر را به هر دلیل خوش نداشتند، چنانچه نوشتار آغازین آن را بخوانند درمی‌‌یابند که این تصاویر، کلیپ نیست. البته باران کوثری تا امروز پاسخی به انتقادها نداده و به نظر می‌رسد قصد این کار را نخواهد داشت.