موسیقی ما - «نامزدهای جایزه ... معرفی شدند. شما به جای این نقطه‌ها هر چه دوست دارید، بگذارید. فرقی نمی‌کند. همین جمله سرآغاز حاشیه‌های بسیار است. جشنواره موسیقی باشد یا فیلم یا یک جشنواره و جشن خصوصی. همیشه هستند کسانی که نام‌شان در میان کاندیداها نیست یا هست و جایزه نمی‌برند و شکایت دارند. به این مسأله این نکته را هم اضافه کنید که هر جایزه‌ای را داورانی می‌دهند که سلیقه خودشان را دارند و بایدها و نبایدهایشان را و طبیعی است که سلیقه آنان حکم‌رانی می‌کند و از آن گریزی نیست. دیروز هم کاندیداهای دریافت جایزه «باربد» معرفی شدند. جایزه‌ای که در سال 94 برای اولین بار به جامعه موسیقی معرفی شد و این امیدواری وجود دارد که اندک‌اندک -پس از سال‌ها- به اعتباری دست پیدا کند که سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر. اما نامزدهای این جایزه در سال جاری چه کسانی هستند؟‌
 
در دسته‌بندی سال جاری بخش‌های پاپ، کلاسیک، تلفیقی باکلام، تلفیقی بی‌کلام، ایرانی دستگاهی بی‌کلام، ایرانی دستگاهی باکلام، ایرانی معاصر بی‌کلام، ایرانی معاصر باکلام و بهترین ناشر قرار گرفته‌اند.
 
در بخش موسیقی دستگاهی باکلام، «مجید مولانیا» برای آلبوم «در عشق زنده باید» نامزد دریافت این جایزه است. این اثر اسفندماه سال گذشته در حالی منتشر شد که از یکی از سازهای ابداعی استاد محمدرضا شجریان به نام «تندر» در آن استفاده شده و در مایه نوا آهنگسازی شده است. «امیرعباس ستایشگر» نیز برای آلبوم «در جان سرگردان من»‌ نامزد این بخش است. او در جشنواره سال جاری یکی از مشاوران برگزاری جشنواره و مسئول بخش پژوهش آن است و به عنوان نوازنده نیز در جشنواره اجرا داشت و همین انتخاب، حاشیه‌های زیادی را به وجود آورده است. «جمشید صفرزاده»‌ نیز با آلبوم «دوران عشق» دیگر نامزد این بخش است. این اثر را «سالار عقیلی» خوانده است. «محمد عشقی»‌ اما گمنام‌ترین و جوان‌ترین نامی است که در این لیست قرار دارد. او اثر «سرو بالا» را با صدای «حسین علیشاپور» در مایه بیات‌ترک و افشاری ساخته است.
 
به نظر می‌رسد که در این بخش توجه هیأت‌داوران به آثار جوانان بوده است. تمامی نامزدان این بخش جزء آهنگسازان جوان به حساب می‌آیند و با وجود آنکه آهنگسازان پیشکسوت آثار خود را در این فاصله زمانی منتشر کرده‌اند، در این لیست جایی ندارند. غایبان بزرگی در این فهرست به چشم می‌خورند: پرویز مشکاتیان (طریق عشق)، حسین علیزاده (غم‌نومه فریدون)، محمد جلیل عندلیبی (میهن)، مجید درخشانی (حالا چرا؟) و بسیاری دیگر از بزرگان موسیقی که جای خالی آنان در اجراهای جشنواره موسیقی فجر نیز سال‌ها است که دیده می‌شود.
 
اما در بخش «خوانندگی» تنها اثر مشترک با آهنگسازی، آلبوم «در عشق زنده باید» است. در این بخش هم جز «سالار عقیلی» ‌که برای آلبوم «میهن» نامزد شده، دیگر خوانندگان جوان هستند: «وحید تاج» (در عشق زنده باید)، «پارسا حسن‌دخت» (هجران) و «مجتبی عسگری» (با فراقت چند سازم). در بخشی موسیقی معاصر هم نام «تاج» با آلبوم «عطار» آمده و جز او، علیرضا قربانی (با آلبوم «فروغ») و پوریا اخواص (برای اثر «این هم حکایتی است») انتخاب شده‌اند. آلبوم موسیقی «مست هشیار» به آهنگسازی «داریوش پیرنیاکان» با همکاری نوازندگان گروه موسیقی «شهنازی» نیز در این لیست قرار ندارد که می‌توان آن را به انتخاب دبیر جشنواره (حمیدرضا نوربخش) دانست که خود خواننده این اثر بوده است.
 
«موسیقی معاصر» از آن واژه‌های بحث‌برانگیز موسیقی در این سال‌ها بوده است. البته که دسته‌بندی سبک‌های موسیقی کاری بسیار غیرقطعی و سلیقه‌ای است که تصمیم‌گیری در این زمینه را برای تمام جشنواره‌هایی از این دستدشوار می‌کند. اما غایب بزرگ خوانندگی در این دو بخش «همایون شجریان» است. خواننده‌ای که سال گذشته «رگ خواب» را با آهنگسازی «سهراب پورناظری» منتشر کرد و توانست توجهات بسیاری را به خود جلب کند. او هم در جشن سالیانه خانه موسیقی و هم در چهارمین جشن سالانه موسیقی ما جوایز بسیاری را به دست آورد و در این اثر، توانایی‌هایی از خویش به نمایش گذاشته که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت. ممکن است کارشناسان و داوران جشنواره، موسیقی‌ای که همایون در «رگ خواب» خوانده را نپسندند، اما بی‌شک نمی‌توان ظرفیت‌های آوازی که او در این اثر بروز داده را نادیده گرفت. محمد معتمدی نیز دیگر غایب لیست نامزدهای دریافت جایزه باربد است. او شهریور امسال «بگو کجایی» را بر اساس ساخته‌های «مجید وفادار» منتشر کرد. البته به نظر می‌رسد اعلام رسمی این خواننده مبنی بر عدم تمایل به شرکت در این رقابت‌ها در چنین تصمیمی مؤثر بوده است.
 
در بخش موسیقی دستگاهی بی‌کلام «دوار» از تریوی شمیرانی نامزد آهنگسازی شده است. «قاسم رحیم‌زاده» (آواز رود) و «آریا محافظ» (سروا) هم دیگر جوانانی هستند که نام‌شان در این بخش آمده است. این بخش هم غایبانی چون حمید متبسم (سپیدار)، میلاد کیایی (راز آشکارا)،‌ فضل‌الله توکل (سه‌گاه زند) دارد و البته بسیاری از بزرگان چون کسایی، شهناز، معروفی و خرم که سال‌‌ها است از دنیا رفته‌اند.
 
شگفتی غریب این دوره جشنواره اما در بخش موسیقی کلاسیک رقم خورده است. جایی که «پریسا پیرزاده» برای آلبوم «وکالیز» نامزد دریافت جایزه آهنگسازی موسیقی کلاسیک شده، در حالی که او در این آلبوم، تنها به اجرای آثار بزرگان موسیقی کلاسیک (از جمله ویوالدی، راخمانینوف و شوبرت) پرداخته و آهنگسازی هیچ‌یک از قطعات را بر عهده نداشته است! دیگر نامزدهای این بخش، علیرضا مشایخی، سهیل شیرنگی و کارن کیهانی هستند.
 
بخش تلفیقی از دیگر چالش‌های این فهرست به شمار می‌رود. در حالی که در نگاه عمومی، گروه‌های تلفیقی همان‌هایی هستند که معمولاً در طول سال و در همین جشنواره موسیقی کنسرت می‌دهند، آهنگسازانی چون حسام اینانلو، سامان صمیمی، گلنوش صالحی و گروه کوچ انتخاب شده‌اند که بیشتر در ژانرهای دیگر شناخته می‌شوند و از فعالین پرکار این بخش، نامی در میان نیست.
 
در بخش موسیقی معاصر بی‌کلام نیز علی قمصری (دُرُصط)، رابعه زند (قانون بی‌قانون) و میلاد درخشانی (نقطه پرگار) حضور دارند. علی قمصری در واکنش به این اتفاق در کانال شخصی خود نوشت: «ستاد جشنواره‌ى موسيقى فجر هر سال ظاهراً با الهام از جشن سايت موسيقى ما، طبق بررسى كلى آثار سال، جوايزى به هنرمندان مى‌دهد. گويا هيئت داوران جشنواره فجر، در بخش مربوط به آلبوم‌هاى برگزيده‌ى سال، نام مرا بين منتخبين قرار داده‌اند. همين‌جا عدم تمايلم را به هرگونه ارتباطى (حتى همين انتخاب غيابى) با اين جشنواره در نبود اساس‌نامه اعلام مى‌كنم. هر جايزه‌اى از اين جشنواره تا زمانى كه تكليف آئين‌نامه و جزئيات هزينه‌هاى دو سال قبل منتشر نشود، براى من بى‌اعتبار است.»
 
در آهنگسازی موسیقی معاصر باکلام، اسامی سامان صمیمی (فروغ)، کاوه صالحی (این هم حکایتی‌ست)، پیمان سلطانی (سعدی‌خوانی) به چشم می‌خورد و نامزدهای خوانندگی این بخش نیز علیرضا قربانی (فروغ)، پوریا اخواص (این هم حکایتی‌ست) و وحید تاج (عطار) هستند.
 
در بخش موسیقی پاپ نیز حضور «کاوه یغمایی» به عنوان نامزد آهنگسازی پاپ یکی دیگر از سوالاتی است که مطرح می‌شود که البته دلیل آن می‌تواند عدم وجود دسته‌ای نزدیک به راک یا پاپ/راک باشد که موجب شده کاوه یغمایی در این دسته‌بندی قرار گیرد. سیروان، مهدی یراحی و بهزاد الماسی دیگر نامزدهای دریافت این جایزه هستند. نکته جالب‌تر این‌که «رضا آریایی» که در بازار موسیقی پاپ، کمتری نامی از او شنیده شده، در دو سال اخیر در فهرست نامزدهای جشنواره موسیقی فجر حضور داشته است؛ سال گذشته با آلبوم «خط پا» و امسال «باغ جنون»! در این قسمت نام آهنگسازانی چون علیرضا افکاری، محسن چاوشی، بهروز صفاریان، بابک زرین و... به چشم نمی‌خورد. در رشته خوانندگی موسیقی پاپ هم نام رضا صادقی، مهدی یراحی، علی زندوکیلی و خواننده گمنام دیگری به نام بهزاد الماسی دیده می‌شود.
 
در نهایت به نظر می‌رسد فارغ از تمام جهت‌گیری‌های سلیقه‌ای که در بر تمام انتخاب‌های این‌چنینی -نه فقط در ایران که هر جای جهان- حاکم و در جای خود قابل احترام است، لزوم نگاهی کارشناسی و کلاسه‌بندی‌شده به سبک‌های آثار منتشرشده در بازار موسیقی حس می‌شود؛ چه برای این جشنواره چه برای برنامه‌های مشابه.