موسیقی ما - بهمن بابازاده: سال گذشته و در اواسط ایام محرم، خبر برگزاری کنسرت «حسام الدین سراج» در رسانه ها منتشر شد و سوای اصل خبر که به اندازه کافی جالب توجه بود، حضور «محمد میرزمانی» (مدیرکل وقت دفتر موسیقی وزارد ارشاد) به عنوان رهبر ارکستر در روی سن و در کنار استاد سراج، واکنش های زیادی را در پی داشت و همه این ماجراها باعث شد کنسرت «وداع» در حالی که یک کنسرت تماما عاشورایی بود، حاشیه های زیادی را به خود ببیند. نشست خبری این کنسرت یکی از نشست های شلوغ خبری سال قبل لقب گرفت و کنسرت «وداع» هم از سوی کلیه رسانه ها پوشش داده شد تا این برنامه جزو نخستین برنامه های زنده حوزه موسیقی در کشور در ایام محرم باشد که رسانه ها هم به خوبی از آن استقبال کردند.

بعد از آن اجرا بود که محمد میرزمانی از سمت خود در دفتر موسیقی وزارت ارشاد کناره گیری کرد و بحث های بیماری وی در رسانه ها منتشر شد اما وی در روز نشست خبری جشنواره موسیقی فجر عنوان کرد که تا آخر جشنواره به کارش ادامه میدهد تا کارها به قول خودش زمین نماند.

حالا و پس از یک سال پر ماجرا در موسیقی کشور، چند روزی هست که خبر تکرار کنسرت «وداع» در روزهای 14 و 15 آذر ماه در رسانه ها منتشر شده و قرار است برج میلاد پذیرای این اجرای برنامه باشد.

به همین بهانه سراغ استاد «حسام الدین سراج» رفتیم تا درباره این کنسرت و ماجراهایش با ایشان گپ بزنیم.
 

• * کنسرت سال قبل شما در برج میلاد را می توان نخستین اجرای زنده موسیقی در کشور در ایام محرم لقب داد. کنسرت «وداع»، که ظاهرا قرار است امسال هم مجددا همان برنامه تکرار شود.

بله این برنامه قرار است در تاریخ 14 و 15 آذر ماه در برج میلاد برگزار شود. تصمیماتش از سوی دوستان برنامه گذار گرفته شده و به زودی در نشستی خبری همه جزئیات این برنامه عنوان خواهد شد.
 

• * کمی در مورد جزئیات این کنسرت و بحث محتوایی آن توضیح می دهید؟

این برنامه بر اساس قطعاتی با آثار «عمان سامانی» است که خودم آنها را آهنگسازی کرده ام و «محمد میرزمانی» نیز آنها را تنظیم نموده است.
 

• * ارکستر چطور؟ قرار است این برنامه به صورت ارکستر بزرگ برگزار شود؟

بله حدود 30 نوازنده قرار است روی صحنه بیایند و ارکستر زهی نیز جزئی از این ارکستر هستند که قرار است به اجرای قطعات بپردازند. از سازهای ایرانی هم عود و نی و سنتور در ارکستر گنجانده شده اند که قرار است در این برنامه، به کمک ما بیایند.
 

• * سال گذشته حضور جناب آقای میرزمانی (مدیر کل دفتر موسیقی وزارت ارشاد در زمان برگزاری این برنامه)، به عنوان رهبر این ارکستر، حاشیه های فراوانی را در پی داشت. اما این بار ایشان با توجه به اینکه دیگر سمتی در این ارگان دولتی ندارند، می توانند با فراغ بال بیشتری به اجرا یبرنامه بپردازند.

بله قطعا. ایشان به هر حال تنظیم آثار را برای کنسرت بر عهده دارند و قطعا این بار راحت تر روی صحنه می آیند.
 

• * کنسرت «وداع» امسال، چه فرق هایی با برنامه ای که سال گذشته با همین عنوان برگزار کردید خواهد داشت؟ یعنی خودتان اصلا سعی کرده اید که این برنامه نسبت به آن اجرا تفاوت هایی را داشته باشد؟

بله حتما. ما سعی کرده ایم که قطعات جدیدی را به کنداکتور مان اضافه کنیم و برنامه های دیگری نیز داریم که اجازه بدهید در روز نشست خبری و اجرای برنامه شاهد آنها باشیم.
 

• * حضور «وجید جلیلوند» در کنسرت قبلی شما واکنش های زیادی را در پی داشت و دکلمه های ایشان فضای برنامه را به کلی عوض می کرد. در اجرای آذر ماه نیز قصد استفاده ازایشان را دارید؟

بله. حضور ایشان در اجرای قبلی اتفاق خوبی بود و برای همین تصمیم گرفتیم که برای برنامه جدید هم از ایشان استفاده کنیم.
 

• * موضوع دیگری که دوست دارم شما درباره آن اظهار نظر بکنید آثار مناسبتی ایست که در چند سال گذشته، همزمان با ایام خاصی مثل ایام محرم و ایام ماه رمضان در بازار موسیقی کشور با عنوان آثار «مناسبتی» منتشر می شوند. سوای حرف و حدیث های زیادی که یعضا درباره سفارشی بودن برخی از آنها به گوش می رسد، آیا شما با انتشار آثاری با این قبیل محتوا، که مشخصا تاریخ مصرف و دوره خاصی برای ارائه خود دارند، موافقید؟

ببینید من زیاد درباره این آثار اطلاعاتی ندارم و نمی توانم به صورت قاطع اظهار نظر کنم. چون باید این آثار را گوش کنم و بعد درباره سوال شما صحبت کنم، ولی قاعدتا اگر دوستان هنرمند انتخاب های خوبی را در همه زمینه ها، از قبیل شهر و ملودی و اجرای مناسب داشته باشند، می توانند آثار مورد قبولی را رقم بزنند. هر چند من کلا با این اصلاح آثار «مناسبتی» که چند سالی هست وارد ادبیات موسیقی کشور شده ، موافق نیستم و نمی توانم با آن ارتباط برقرار کنم. عنوان «آلبوم مناسبتی» به نظر من، ظلم بزرگی را به آثار مختلف این حوزه روا داشته است.
 

• * متوجه منظورتان نمی شوم...

زیاد از این کلمه دل خوشی ندارم!
 

• * یعنی باعث شده آثارتان زمین بخورند یا موضوع دیگری رخ داده که اینگونه درباره استفاده از آن موضع دارید؟

ببین تلویزیون ملی ایران در مناسبت‌های مختلف، موسیقی را مصادره هنری می‌کند. یعنی هنر موسیقی مصادره می‌شود در جهت یک مناسبت خاص. این جالب نیست و تا حدودی هم دل‌خراش است.اصطلاح «مناسبتی» به نظر من در خیلی از اوقات بار منفی دارد و استفاده از آن در جهت تخریب سازنده آن استفاده می شود و خیلی از آلبوم ها فقط بخاطر اینکه این اصطلاح از سوی رسانه ها به آنها اطلاق می شود، در حق شان اجحاف می شود و آن اثر در جامعه نمی تواند آنگونه که حق است، شنیده شود. اما برخی آثار جدی هم در این حوزه تولید شده که بی سر و صدا تولید و عرضه شده و هیچ کسی هم با هیچ ترفندی نتوانسته به آن ضربه ای وارد کند و توانسته خودش را نشان دهد.
 

• * به هر حال استفاده از این عنوان به نوعی قرار است نگاه تعدادی هنرمند را به یک رویداد تاریخی را نشان دهد و اینکه روایت ها لحن های مختلفی از یک اتفاق تاریخی در جامعه نشر پیدا کند، فکر نمی کنم اتفاق بدی باشد.

من هم چنین فکری نمی کنم ولی اعتقاد دارم اگر ارزش گذاری ها بیشتر شوند و انتخاب شعر و ملودی مناسب و در شأن صورت پذیرد و یک اجرای فاخر و در خور نیز اتفاق بیفتد و ظرف و مظروف با هم سازگاری داشته باشند، آن وقت می شود ادعا کرد که این اثار توانسته اند نمره قبولی بگیرند و در سمت و سو دهی به ذهنیت تسل جدید درباره اتفاقات تاریخی، نقش مهمی را ایفا نماید.
 

• * حالا که بحث به اینجا کشید، دوست دارم به عنوان سوال آخر درباره محبوب ترین آلبوم مذهبی خودتان بگوئید. کدام آلبوم مذهبی را از همه بیشتر دوست دارید؟

من اگر در بین آثار خودم قرار باشد بگویم، قطعا همین مجموعه «وداع» را از همه بیشتر دوست دارم.
 

• * از آثار دیگر اساتید و هنرمندان چطور؟

من «نینوا» ی استاد «حسین علیزاده» را خیلی دوست دارم. این اثر را خود استاد الزاما به عنوان یک اثر مذهبی تلقی نمی کنند ولی «نینوا» حال و هوای ویژه ای دارد که به نوعی تداعی نینوا را هم می کند و من خودم هراز گاهی آنرا گوش می کنم و لذت می برم. این اثر جزو آثاری ست که خود من به شخصه همیشه نسبت به آن احترام خاصی قائل بوده ام.

عکس: سعید عبداللهی