سمیه قاضی‌زاده: اولین کلاه قرمزی که اکران شد همراه با پرطرفدار شدن سبک حرف‌ زدن عروسک‌های اصلی‌اش کلاه قرمزی و پسرخاله ترانه‌هایش هم سر زبان‌ها افتاد. هنوز که هنوز است هم کمتر کسی است که ترانه‌های آن را از یاد برده باشد؛ "من می‌شم همراه مجری، همدم و همراه مجری، می‌گیم و می‌خندیم و شادیم و سرخوش، دیگه تنها نیستیم، گل می‌دیم به دست هم با دل‌های خوش" و الی آخر... آنقدر این ترانه‌های با تصاویر هماهنگ بود و نقش اساسی در روایت داستان داشت که فراموش کردنشان کاری بس دشواتر از به یاد سپردنشان است. با اینکه پیش از کلاه قرمزی و پسرخاله بودند فیلم‌های کودکانهء دیگری که تاکید زیادی روی موسیقی داشتند و از بهترین‌ نمونه‌هایش می‌توان به گلنار و مدرسهء موش‌ها اشاره کرد اما هیچکدام اینچنین که ترانه‌های این فیلم ماندگار شدند نبودند. دلیل اصلی آن را باید در نقش اساسی آنها در تعریف کردن قصه جستجو کرد. بی‌جهت نیست که ترانه‌سرایی این قطعات را هم فیلمنامه‌نویسان آنها به عهده داشته‌اند.

خوشبختانه همکاری ایرج طهماسب و محمدرضا علیقلی تا به امروز ادامه پیدا کرده است و چه در مجموعه‌های تلویزیونی کلاه قرمزی و چه فیلم‌های مختلف این شخصیت دوست‌داشتنی، علیقلی برای آن‌ها موسیقی ساخته است. با وجود اینکه علیقلی پیوسته به عنوان آهنگساز موسیقی فیلم شناخته شده است اما هرگز ارتباطش را دنیای موسیقی کودک که در آن بسیار متبحر است قطع نکرده. حتما یادتان می‌آید ترانه‌های کودکانه‌ء مختلفی را که او برای شبکه‌های صدا و سیما ساخته و روی آنها کلیپ ساخته‌اند که از نمونه‌های آن می‌شود به "روزهای هفته" سروده شکوه قاسم‌نیا به کارگردانی رضا میرکریمی اشاره کرد. علاوه بر این اگر مروری داشته باشیم به بهترین آثار سینمایی کودکان بعد از انقلاب می‌بینیم که نام علیقلی پیوسته به عنوان آهنگسازی که بهترین آثار موسیقی را برای بهترین آثار سینمایی کودکان نوشته است می‌آید. اینها را گفتم که بدانید با چه آهنگساز توانایی در حوزهء موسیقی کودک مواجهید و اگر می‌بینید که موسیقی‌های او اینقدر خوب و صمیمی از آب درمی‌‌آیند تنها نتیجهء ذوقش نبوده بلکه باید ردپای تجربه‌ای حداقل سی و چند ساله را پشت آن جستجو کرد. جدای از اینها آشنایی او با سازهای کودکان که به سازهای ارف شهرت دارند و علاقهء وافرش به آنها در آثار غیر کودکانه‌اش هم مشهود است. صدای زنگ ویژه‌ای که به نوعی به عنوان امضای علیقلی در آثار سینمایی‌اش شنیده می‌شود را باید ناشی از همین تمایل خاص او به موسیقی کودکانه دانست. ملودی‌پردازی‌های قوی، برقراری ارتباط با شنونده و صمیمیت در استفاده از ریتم‌ها و فرم‌ها نیز از جمله ویژگی‌های منحصر به فرد موسیقی فیلم‌های علیقلی است که به زعم من باید یکی از پایه‌های اصلی آن را تعلق خاطر او به موسیقی کودک دانست. اگر موسیقی یه حبه قند یا خیلی دور خیلی نزدیک برایمان اینقدر ملموس است و آن صدای زنگ جادویی یا فرم ملودیک والس راحت به خاطرمان می‌ماند، دلیلی جز این نمی‌تواند داشته باشد.

موسیقی کلاه قرمزی و بچه‌ننه هم در همین راه گام برداشته است. با وجود اینکه ملودی‌های اصلی همان ملودی‌های کلاه قرمزی و پسرخاله‌اند و صرفا در بسیاری از موارد ترانه‌های آنها عوض شده است باز بسیار شنیدنی است چرا که آهنگ‌ساز با استفاده از تغییرهایی که در ریتم و تنظیم آنها به وجود آورده است اجازه نمی‌دهد تماشاگر از شنیدن آن خسته شود. مساله ریتم در کلاه قرمزی و بچه‌ننه بسیار مهم است چرا که پیش از این در فیلم‌های قبلی میزان استفاده از ریتم‌های تند بسیار کمتر بود. در حالی که به نظر می‌رسد به توجه به علاقهء روزافزون بچه‌های امروز به ریتم‌های تندتر، آهنگساز هم در به کار گیری آن کوتاهی نکرده است. ترانهء "بی‌مرام" که از جملهء ترانه‌های آغازین فیلم است نمونهء خوبی برای این ماجراست.

از دیگر تفاوت‌های اساسی موسیقی کلاه قرمزی و بچه‌ننه استفاده بسیار بیشتر از همخوانی در اجرای قطعات است. اتفاقی که پیش از این در دیگر فیلم‌های این مجموعه هم افتاده بود اما اصلا تا این حد و اندازه نبود. در واقع آهنگ‌ساز با استفاده از این تکنیک، حال و هوای سرود را برای مخاطب کودکش بیشتر زنده کرده است و او را تشویق به همراهی با آن می‌کند. سرود "رخت رخت رخت می‌شوریم" از نمونه‌های خوب این همخوانی‌ها در فیلم است. یا اجرای ترانه‌ای با ترجیع‌بند "چی گفتی؟" که دور آتش اجرا می‌شود و به راحتی می‌تواند با تکرار آن توسط تماشاگران کودک همراه شود. همین مساله، امکان تماشای بارها و بارهای این فیلم را به بهانه شنیدن قطعاتش و خواندن با آنها را بالاتر می‌برد. آن هم در روزگاری که اکثر خانواده‌ها از تماشای هزاربارهء یک کارتون توسط بچه‌هایشان به عنوان یک عادت می‌نالند. همین ماجرا اتفاقا می‌تواند تضمین فروش خوب آلبوم ترانه‌های این فیلم را هم باشد چرا که آنقدر میزان تولید موسیقی کودک در ایران پائین است که گاهی سال‌ها می‌آیند و می‌روند و هیچ قطعه‌ء تازه‌ای برای کودکان ساخته نمی‌شود. از این حیث چه موسیقی بهتر از آن قطعه‌ای که بچه‌ها خاطرهء تصویری‌اش را هم دارند. اجرای موسیقایی اشعار معروفی چون "چشم چشم دو ابرو" یا "دویدم و دویدم" که در حافظهء همهء مادران و مربیان بوده و هست از آن اتفاق‌هایی است که با اینکه به نظر بسیار سردستی می‌آید اما تا پیش از این هرگز اتفاق نیفتاده است و این موضوع هم می‌تواند به شنیدنی‌تر شدن قطعات این فیلم بیشتر کمکم کند.

در مقایسه با قسمت‌های قبلی باید گفت که حجم استفاده از موسیقی در کلاه قرمزی و بچه‌ننه بسیار بالاتر است. علاوه بر کثرت استفاده از ملودی‌هایی که توسط آهنگ‌ساز ساخته شده‌اند، موسیقی‌های محیطی هم در فیلم کم نیستند، از پسرک آکاردئون نوازی که در خیابان ساز می‌زند تا شخصیت‌هایی که دور هم جمع می‌شوند و آواز می‌خوانند. اگر موسیقی را از این فیلم بگیرید به راحتی تاثیرگذاری‌اش بیش از 60-70 درصد کاهش پیدا خواهد کرد که این را باید هم به حساب آهنگ‌سازی خوب آن گذاشت و هم هوشمندی کارگردان در میزان بهره‌گیری از موسیقی. ناگفته نماند که وقتی کارگردان خود ترانه‌سرای قطعات موسیقی هم باشد نباید توقعی جز این از او داشت. در میان ترانه‌های فیلم، ترانهء "بچه ننه تو قلبمه" و "بچه بچه بچه" با اجرای حمید جبلی و محمدرضا هدایتی از بهترین آثار اجرا شده در این فیلمند.

نکتهء دیگری که می‌توان دربارهء موسیقی آخرین ساختهء طهماسب به آن اشاره کرد، استفاده سینمایی‌تر موسیقی است. پیش از این ما در صحنه‌های مختلف کمتر موسیقی غیرکودکانه می‌شنیدیم حال آنکه در کلاه قرمزی و بچه‌ننه ما موسیقی ژانرهای مختلفی را چون موسیقی وحشت یا موسیقی جنگ را می‌شنویم. در واقع موسیقی این فیلم پایش را یک پله از موسیقی صرفا کودکانه بالاتر گذاشته و با دنیای سینمایی بزرگسال هم سلام و علیک گرمی کرده است. دلیلش هم واضح است! تعداد مخاطبان بزرگسال مجموعه‌ فیلم‌ها و برنامه‌های تلویزیونی کلاه قرمزی هیچوقت کم از مخاطبان کودک آن ندارد. اتفاقا روز به روز به تعدادشان اضافه هم می‌شود.

به هر حال همانطور که انتظار می‌رود، فضای کلی موسیقی کلاه قرمزی و بچه‌ننه فضایی است شاد و پر از ترانه که درآوردن کلیپ‌های بسیار خلاقانه و سینمایی از دل آن به جذابیتش افزوده است. دور نیست زمانی که ترانه‌های کلاه قرمزی و بچه‌ننه هم مثل ترانه‌های موفق کلاه قرمزی و پسرخاله سر زبان‌ها بیفتد.