ماهور جاوید: اوضاع تولید و نشر آثار موسیقائی در کشور، روزهای سخت و تاریکی را می‌گذراند. گردش دشوار سرمایه در این حوزه سبب شده تا عملا بخش خصوصی در امر تولید اثر سرمایه گذاری نکرده و کلیه هزینه‌های تولید تا قبل از نشر توسط خود هنرمندان تامین شود از سوی دیگر ناشرین و پخش کنندگان آثار موسیقائی نیز با عدم توازن میان هزینه‌ها و درآمد‌ها روبرو بوده و در آستانه ورشکستگی قرار دارند. بررسی علل و عوامل چنین نابسامانی بزرگی، مجال بحثی گسترده را می‌طلبد که در اینجا می‌کوشیم تنها نگاهی گذرا به برخی از مهم‌ترین عوامل آن بپردازیم.

رامین صدیقی مدیر انتشارات هرمس می‌گوید؛ بازار موسیقی از بهمن و اسفند پارسال خوابیده است و هنوز آنچنان بیدار نشده است و تاکید می‌کند: چند سالی‌است که در صنعت موسیقی هیجان بسیار بالا و پایین یک اثر نمی‌بینیم و همه چیز روند بسیار معمولی را سپری می‌کند.

 این مدیر انتشارات درباره این موضوع که وضعیت سود و زیان انتشارات هرمس در سال ۸۹ به چه صورت بوده است تصریح می‌کند؛ سود ما آنچنان بالا‌تر نبود و در واقع باید بگوییم که به سودک (نقطه سربه‌سر سود و زیان) رسیده‌ایم. همچنین نگاه وزارت دارایی به بنگاه‌های فرهنگی بسیار نگاهی سخت‌گیرانه است و با اینکه قرار بود کسانی که کار فرهنگی می‌کنند از مالیات معاف شوند اما وزارت دارایی دنبال راه‌حلهایی می‌گردد که این معافیت صورت نگیرد.

رامین صدیقی در این زمینه توضیح می‌دهد؛ هم اکنون قانونی وجود دارد مبنی بر اینکه تمام کسانی که از وزارت فرهنگ و ارشاد مجوز بگیرند از مالیات معاف هستند اما وزارت دارایی با اعمال بخشنامه‌ها به دنبال راه‌حلی برای دور زدن این قانون است. اکنون هم توانسته است این قانون را به نحوی ملغی کند.

بابک چمن‌آرا مدیر انتشارات آوای خورشید که به تازگی اثر موسیقایی «درود تا بدرود» منتشر کرده است، خاطر نشان می‌کند: به نظرم سال جدید بهتر از پارسال باشد؛ چرا که بسیاری از همکاران ما آثار در دست تولید زیاد دارند.

 چمن آرا (مدیر انتشارات خورشید) درباره این وضعیت که چرا فروشگاه‌های موسیقی ناراضی هستند، خاطر نشان می‌کند: هنوز کار آنچنان جدی دربازار موسیقی نیامده است و باید کار جدید عرضه شود تا مردم به فروشگاه‌ها مراجعه کنند.

البته وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود اینگونه می‌گوید که برای برخی از آثار موسیقی کیسه باز نکرده‌ایم که بخواهیم به فکر سود آن باشیم!

حمید اسفندیاری، مدیر انتشارات آوای باربد در این زمینه می‌گویند: یکی از دلایل اینکه بازار امسال تکانی نمی‌خورد به عدم انتشار آثار خوب است.

 وی همچنین ادامه داد: ما به تازگی آلبوم «یادباد» با صدای سالار عقیلی را منتشر کرده‌ایم و استقبال فروشگاه‌ها ومردم چنان زیاد است که تولیدمان از فروشمان عقب‌تر است.

 اسفندیاری با اشاره با اینکه ۹۰ عنوان اثر موسیقایی در دست انتشار دارد، خاطر نشان می‌کند: در سال جدید دلیلی ندارد که اوضاع فروش موسیقی به نسبت سال گذشته تفاوتی داشته باشد؛ چرا که قیمت سی‌دی به‌‌ همان قیمت ۵هزار تومان در بازار موجود است.

 وی در پاسخ به این پرسش که آیا هزینه ۵ هزار تومانی که هم اکنون برای فروش یک آلبوم در نظر گرفته است می‌تواند پاسخگوی هزینه‌های آن باشد، خاطر نشان می‌کند: البته من این موضوع را قبول دارم که هزینه تولید بسیاری از آثار از فروش آن بسیار بسیار بالا‌تر است. به عنوان مثال اگر انتشارات ما اثری مانند «نظم و وزن» اثر بهمن رجب‌پور را منتشر کرده است و یا اگر ردیف نی استاد کسایی را منتشر کرده‌ایم اعتقاد هم نداریم که در یکسال ۵ هزار عدد سی ‌دی تولید کنیم و در‌‌ همان سال آن ۵ هزار سی‌دی را بفروشیم؛ چرا که برنامه‌ریزی داریم این تعداد نسخه به فرض مثال در ۵ سال فروخته شود و حساب و کتاب مالی برای آن نکرده‌ایم.

 علیرضا باقریان، مدیر انتشارت سوته‌دلان نیز با ابراز نارضایتی از بازار نشر موسیقی در سال ۹۰، اینگونه سخن می‌گوید که در گذشته انتشارات می‌توانست سه عدد از آثار غربی را بدون اینکه هزینه تولید را پرداخت کند را در ایران منتشر کند. اما اکنون سه‌سالی است که این موضوع به دلیل این بهانه که ایران می‌خواهد به قانون کپی‌رایت جهانی بپیوندد، قطع شده است.

 باقریان البته در بخش دیگری از صحبت‌های خود به ذکر قانون مولفان و مصنفان پرداخت و صحبت‌های خود را اینگونه‌ادامه داد که با توجه به اصل شماره ۴۸ این قانون که در سال ۱۳۴۸ تصویب شده است یک اثر غربی حتی اگر اجرا شده باشد، مورد حمایت داخلی قرار نمی‌گیرد. از طرف دیگر هم آثاری ما در داخل تولید کرده‌ایم اگر در خارج از کشور منتشر شود را نمی‌توانیم پیگیری کنیم!

در پایان باید بگوییم، از مهم‌ترین عوامل نابسامانی اوضاع نشر موسیقی در ایران، عدم تدوین و تصویب قانون کپی رایت یا حمایت از حقوق مادی و معنوی هنرمندان و ناشران در کشور است. سالهاست که هنرمندان از نپیوستن ایران به «پیمان برن» (کپی رایت جهانی) آسیب دیده و شکایت دارند اما به دلائلی نامعلوم، ایران همواره از پیوستن به این معاهده و به رسمیت شناختن قانون کپی رایت که همانا معادل به رسمیت شناختن حقوق هنرمندان است، سر باز زده و در واقع بر استفاده‌های غیرقانونی از آثار هنرمندان اگر صحه نگذاشته باشد در برابر آن سکوت اختیار نموده است. همین امر سبب شده تا تکثیر غیرقانونی آثار هنرمندان آسیب‌های جدی را بر صنعت موسیقی کشور وارد آورد.