نگاهی گذرا به زندگی هنری «کوروش یغمایی»
جیمی هندریکسِ ایرانیها
مخاطبان موسیقی راک ایرانی میتوانند به زودی آلبوم کورش یغمایی را بشنوند. خوانندهای که از نگاه برخی منتقدان عنوان پدر موسیقی راک ایران برازندهاش است و در خارج از مرزهای ایران هم چهرهای است شناختهشده. این آلبوم البته در ایران منتشر نمیشود؛ اما این هنرمند از دو سال پیش خبر داده بود که با برادرش «کامبیز» در حال کار روی آلبوم تازهاش هستند تا اینکه سرانجام این اثر با عنوان «یاغی» در سطح جهانی منتشر شد. «کوروش یغمایی» از نخستین کسانی بود که موسیقی ایران را وارد عرصههای جهانی کرد. در ابتدای فعالیتهایش یک سری از ملودیها و ترانههای فولک ایرانی مثل قطعه «لیلا لیلا» را برای موسیقی راک تنظیم کرد و به انضمام آن آثاری مثل «گل یخ» یا «پاییز» را با ترانهسراهای معاصر منتشر کرد. «لیلا لیلا» «فولک راک» بود. آن زمان هم خودش و هم برادرانش (کیومرث و کامران) گروههایی داشتند که عشق و علاقهشان گروهها و افرادی مثل دیپ پرپل و ریچی بلکمور بود و معمولاً آنها را ملاک کار خود قرار میدادند و شاید به نوعی دوست داشتند که «دیپ پرپلِ» ایران شوند؛ البته نمیتوان این نکته را نادیده گرفت که آن زمان گروههایی مثل «اسکورپیو»، کوروش یغمایی، فریدون، فرهاد، ابی لیتل و… نیز در همین سبک فعالیت میکردند که در بازههای زمانی مختلف، به نوعی بانیان موسیقی راک در ایران محسوب میشدند.
«یغمایی» در کارنامهی خود علاوه بر خوانندگی، نوازندگی، آهنگسازی و تنظیم را هم دارد؛ اما در بررسی زندگی هنری او نمیتوان این مساله را نادیده گرفت که با وجود آنکه سالها فعالیت نکرد، اما از اندک خوانندگان دهه۵۰ خورشیدی بود که پس از انقلاب، از ایران نرفت. در حقیقت «کوروش یغمایی» را میتوان سرشناسترین خوانندهی غیرسنتی نامید که تصمیم گرفت در ایران بماند و آنهم در حالی است که دیگر بازماندگان هیچکدام شهرتِ او را نداشتند.
این خواننده پس از سالها، در سال ۱۳۷۵، آلبوم «سیب نقرهای» و در ادامه، «ماه و پلنگ» (با همراهی حسین منزوی)، «کابوس» و «تفنگ دسته نقره» را تهیه و پخش کرد که این آثار آغازی دوباره برای ادامه موسیقی مدرن در ایران بودند. البته هیچکدام از این آثار به اندازه آثار قبلی کوروش یغمایی، بهخصوص «گل یخ» موفق نبودند، اما نمیتوان منکر شد که کارهای یغمایی همیشه ردی و اثری داشته و بر روند موسیقی در ایران اثر گذاشتهاند و حالا او با آلبوم جدیدی بازگشته است.
از اسفند 99 که یغمایی درباره آلبوم جدیدش حرف زده بود، مخاطبان او در ایران منتظر بودند تا اثر این موزیسین را بشنوند. او ماهها پیش از انتشار آلبوم، تکآهنگی را منتشر کرد و در اینستاگرام خود نوشت: «پس از 40سال دوری و جدایی ناخواسته، اینک با بهکارگیری امکانات اینترنت، نوید آغاز همکاری دوباره با بهرهگیری از چیرهدستی و دانش موزیک برادر نازنینم کامبیز را در آلبوم تازهام میدهم. با سپاس از کامبیزجان در آلمان که با وجود داشتن هنرجویان بسیار، وقت ارزشمند خود را برای همکاری در این آلبوم به من ارزانی داشت.»
«یاغی» قرار بود پس از دو دهه سکوت یغمایی منتشر شود، اما حالا برخلاف رویهی خالقش، او مجبور شده کشور دیگری را برای انتشار انتخاب کند. یغمایی عذرخواهی کرد که امکان انتشار اثر در ایران فراهم نشده است.
یغمایی پدر چندان فرصت فعالیت نداشته و بیشتر سالهای گذشته را ممنوعالفعالیت و برخی دورهها هم کمکار بوده است. پسرش کاوه اما در ایران اجازه برگزاری اجرای صحنهای را دریافت کرده و در سال 95 هم آلبوم «منشور» را منتشر کرد. کاوه به فقط بهواسطه شهرت نام پدرش، که بر پایه توانایی خودش توانست خیلی زود میان مخاطبان موسیقی راک در ایران مخاطب پیدا کند. ناگفته نماند که او هم مجوز نگرفتن را تجربه کرده و یک دوره به همین دلیل از ایران مهاجرت کرده بود، تا اینکه سال 90 به ایران بازگشت و توانست پنج سال بعد اولین آلبومش را هم منتشر کند.
کوروش یغمایی را میتواند موفقترین خوانندهی غیرسنتی ایرانی در فضای موسیقی جهان دانست. کارهای او به دلیل داشتن استانداردهای جهانی به سرعت به خارج از مرزهای ایران نفوذ کردند، بعد از آن در تمام نیمقرن فعالیتش در قامت یک هنرمند جهانی عمل کرده و شاهد اجراهای گوناگونی از ترانههایش (بهخصوص ترانههای نخستین آلبومش) در دیگر کشورهای جهان بودهایم- که این روند هنوز ادامه دارد.
اما روند حضور جهانی کوروش یغمایی ز سال 1388 پررنگتر شد. سالی که در آلبومی به نام «زنجیر خودت را بباف» که شامل 15 قطعه از مطرحترین آثار راک سالهای ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۴ بود، قطعه «حجم خالی» کوروش یغمایی نیز بهعنوان تنها نماینده راک خاورمیانه گنجانده شده بود. انتشار این آلبوم آغازی دوباره برای کشف کوروش یغمایی در غرب بود- که برای نخستینبار باعث ثبت موسیقی مدرن ایران و ورود رسمی آن به گستره موسیقی جهانی شد.
جایگاه جهانی کوروش یغمایی در سال 2010 با حضورش در جشنوارهی موسیقی ردبول که در لندن برگزار میشود، تثبیت بیشتری پیدا کرد. کوروش یغمایی در این جشنواره برای سخنرانی، دریافت جایزه و اجرای موسیقی دعوت بود.
در سال ۲۰۱۱ آلبوم مستقل کوروش یغمایی با نام «بازگشت از لبهٔ پرتگاه» توسط همان شرکتی که آلبوم «زنجیر خودت را بباف» را منتشر کرده بود، به بازار آمد. این آلبوم که بهترین تکآهنگهای او در سالهای۱۹۷۳ تا ۱۹۷۹ را شامل میشود، با ستایش و استقبال گسترده نشریات و سایتهای موسیقی جهان مواجه شد: نشریه و وبگاه رولینگ استون آلبوم «بازگشت از لبه پرتگاه» را شایسته دریافت سه ستاره از چهار ستاره دانست. نشریه موجو هم که یکی از معتبرترین مجلات موسیقی است، آن را بهترین آلبوم ماهِ جهان معرفی کرد و امتیاز کامل یعنی چهار ستاره به آن داد. مجله بیلبورد نیز با کوروش یغمایی گفتوگو کرد. جشنواره ترنس موزیکال نیز از کوروش یغمایی برای اجرا در فرانسه دعوت کرد.
انتشار آلبومهای جدید از این هنرمند به معنای استمرار و البته ارتقای جایگاه جهانی کوروش یغمایی در سالهای اخیر بوده است. خوانندهای که تایمز دربارهاش گفته «تصویرش همرا با گیتار الکتریک برای ایرانیها مشابه تصویر جیمی هندریکس برای بچههای غرب بود»؛ و ستارهای مانند کانیه وست نیز در آلبومی که به همراه NAS منتشر کرده، در دو قطعه از آثار این آلبوم سمپلی از آثار کوروش یغمایی را پخش کرده است.
«یغمایی» در کارنامهی خود علاوه بر خوانندگی، نوازندگی، آهنگسازی و تنظیم را هم دارد؛ اما در بررسی زندگی هنری او نمیتوان این مساله را نادیده گرفت که با وجود آنکه سالها فعالیت نکرد، اما از اندک خوانندگان دهه۵۰ خورشیدی بود که پس از انقلاب، از ایران نرفت. در حقیقت «کوروش یغمایی» را میتوان سرشناسترین خوانندهی غیرسنتی نامید که تصمیم گرفت در ایران بماند و آنهم در حالی است که دیگر بازماندگان هیچکدام شهرتِ او را نداشتند.
این خواننده پس از سالها، در سال ۱۳۷۵، آلبوم «سیب نقرهای» و در ادامه، «ماه و پلنگ» (با همراهی حسین منزوی)، «کابوس» و «تفنگ دسته نقره» را تهیه و پخش کرد که این آثار آغازی دوباره برای ادامه موسیقی مدرن در ایران بودند. البته هیچکدام از این آثار به اندازه آثار قبلی کوروش یغمایی، بهخصوص «گل یخ» موفق نبودند، اما نمیتوان منکر شد که کارهای یغمایی همیشه ردی و اثری داشته و بر روند موسیقی در ایران اثر گذاشتهاند و حالا او با آلبوم جدیدی بازگشته است.
از اسفند 99 که یغمایی درباره آلبوم جدیدش حرف زده بود، مخاطبان او در ایران منتظر بودند تا اثر این موزیسین را بشنوند. او ماهها پیش از انتشار آلبوم، تکآهنگی را منتشر کرد و در اینستاگرام خود نوشت: «پس از 40سال دوری و جدایی ناخواسته، اینک با بهکارگیری امکانات اینترنت، نوید آغاز همکاری دوباره با بهرهگیری از چیرهدستی و دانش موزیک برادر نازنینم کامبیز را در آلبوم تازهام میدهم. با سپاس از کامبیزجان در آلمان که با وجود داشتن هنرجویان بسیار، وقت ارزشمند خود را برای همکاری در این آلبوم به من ارزانی داشت.»
«یاغی» قرار بود پس از دو دهه سکوت یغمایی منتشر شود، اما حالا برخلاف رویهی خالقش، او مجبور شده کشور دیگری را برای انتشار انتخاب کند. یغمایی عذرخواهی کرد که امکان انتشار اثر در ایران فراهم نشده است.
یغمایی پدر چندان فرصت فعالیت نداشته و بیشتر سالهای گذشته را ممنوعالفعالیت و برخی دورهها هم کمکار بوده است. پسرش کاوه اما در ایران اجازه برگزاری اجرای صحنهای را دریافت کرده و در سال 95 هم آلبوم «منشور» را منتشر کرد. کاوه به فقط بهواسطه شهرت نام پدرش، که بر پایه توانایی خودش توانست خیلی زود میان مخاطبان موسیقی راک در ایران مخاطب پیدا کند. ناگفته نماند که او هم مجوز نگرفتن را تجربه کرده و یک دوره به همین دلیل از ایران مهاجرت کرده بود، تا اینکه سال 90 به ایران بازگشت و توانست پنج سال بعد اولین آلبومش را هم منتشر کند.
کوروش یغمایی را میتواند موفقترین خوانندهی غیرسنتی ایرانی در فضای موسیقی جهان دانست. کارهای او به دلیل داشتن استانداردهای جهانی به سرعت به خارج از مرزهای ایران نفوذ کردند، بعد از آن در تمام نیمقرن فعالیتش در قامت یک هنرمند جهانی عمل کرده و شاهد اجراهای گوناگونی از ترانههایش (بهخصوص ترانههای نخستین آلبومش) در دیگر کشورهای جهان بودهایم- که این روند هنوز ادامه دارد.
اما روند حضور جهانی کوروش یغمایی ز سال 1388 پررنگتر شد. سالی که در آلبومی به نام «زنجیر خودت را بباف» که شامل 15 قطعه از مطرحترین آثار راک سالهای ۱۹۶۸ تا ۱۹۷۴ بود، قطعه «حجم خالی» کوروش یغمایی نیز بهعنوان تنها نماینده راک خاورمیانه گنجانده شده بود. انتشار این آلبوم آغازی دوباره برای کشف کوروش یغمایی در غرب بود- که برای نخستینبار باعث ثبت موسیقی مدرن ایران و ورود رسمی آن به گستره موسیقی جهانی شد.
جایگاه جهانی کوروش یغمایی در سال 2010 با حضورش در جشنوارهی موسیقی ردبول که در لندن برگزار میشود، تثبیت بیشتری پیدا کرد. کوروش یغمایی در این جشنواره برای سخنرانی، دریافت جایزه و اجرای موسیقی دعوت بود.
در سال ۲۰۱۱ آلبوم مستقل کوروش یغمایی با نام «بازگشت از لبهٔ پرتگاه» توسط همان شرکتی که آلبوم «زنجیر خودت را بباف» را منتشر کرده بود، به بازار آمد. این آلبوم که بهترین تکآهنگهای او در سالهای۱۹۷۳ تا ۱۹۷۹ را شامل میشود، با ستایش و استقبال گسترده نشریات و سایتهای موسیقی جهان مواجه شد: نشریه و وبگاه رولینگ استون آلبوم «بازگشت از لبه پرتگاه» را شایسته دریافت سه ستاره از چهار ستاره دانست. نشریه موجو هم که یکی از معتبرترین مجلات موسیقی است، آن را بهترین آلبوم ماهِ جهان معرفی کرد و امتیاز کامل یعنی چهار ستاره به آن داد. مجله بیلبورد نیز با کوروش یغمایی گفتوگو کرد. جشنواره ترنس موزیکال نیز از کوروش یغمایی برای اجرا در فرانسه دعوت کرد.
انتشار آلبومهای جدید از این هنرمند به معنای استمرار و البته ارتقای جایگاه جهانی کوروش یغمایی در سالهای اخیر بوده است. خوانندهای که تایمز دربارهاش گفته «تصویرش همرا با گیتار الکتریک برای ایرانیها مشابه تصویر جیمی هندریکس برای بچههای غرب بود»؛ و ستارهای مانند کانیه وست نیز در آلبومی که به همراه NAS منتشر کرده، در دو قطعه از آثار این آلبوم سمپلی از آثار کوروش یغمایی را پخش کرده است.
تاریخ انتشار : شنبه 17 اردیبهشت 1401 - 14:16
افزودن یک دیدگاه جدید