موسیقی ما - گروه «لیرا» متشکل از زوج هنری «یگانه‌ حسینی‌نیا» و «آرش هژیرآزاد» است. هر دوی آن‌ها موسیقی را به شکل آکادمیک دنبال کردند و پیشنه‌ی اصلی‌شان در موسیقی کلاسیک است. دوئت لیرا تجربه‌ای جدید برای آن‌ها بوده که از انتشار آلبوم «تهران-مریخ» آغاز شد و حالا با انتشار آلبوم دومشان با نام «هشت دقیقه‌ و بیست ثانیه» ادامه پیدا کرده است. آلبوم اول بیشتر حال و هوای کلاسیک و نئوکلاسیک داشت اما آلبوم جدیدشان بیشتر رنگ و بوی موسیقی نیوایج دارد. آرش هژیرآزاد آهنگساز آثار است و نوازندگی پیانو و سینتی‌سایزرها را برعهده دارد و یگانه حسینی نیا با همراهی علی جعفری پویان نوازندگی بخش زهی آلبوم را انجام دادند. این زوج که تصمیم دارند با لیرا تجربیات متفاوتی انجام دهند در آلبوم جدید بیشتر از قبل به سمت موسیقی پاپ بی‌کلام حرکت کردند و دوست مخاطب عام را تا جایی که امکان پذیر است همراه کنند. 

• برای شروع دوست دارم بپرسم چرا نام آلبومتان را هشت دقیقه و بیست ثانیه گذاشتید؟

آرش هژیرآزاد: ما با یک انجمن نجوم به نام آوا اِستار در ارتباطیم و همیشه سعی می‌کنیم اطلاعاتمان در این حوزه را به روز کنیم. هشت دقیقه و بیست ثانیه در واقع مدت زمانی است که نور خورشید به زمین می‌رسد. این عدد را هشت دقیقه و هفده یا حتی هشت دقیقه و سی ثانیه هم ذکر کردند. فاصله‌ی زمین تا خورشید تا حدی متغییر است و به همین دلیل این عدد هم متغیر است اما اصولاً هشت دقیقه و بیست ثانیه را به عنوان میانگین در نظر می‌گیرند.
 

• پیش از این گفته بودید قطعات شما با الهام از علم نجوم ساخته می‌شود. اصولاً هم در موسیقی نیوایج الهام گرفتن از طبیعت امری مرسوم است. اما دوست دارم بدانم رابطه دو آلبومی که تولید کردید با نجوم چیست؟

آرش: اگر کلی بگویم از نظر من تمام موزیسن‌ها برای خلق نیاز به الهام دارند. عده‌ای سراغ موضوعات اجتماعی یا سیاسی می‌روند. بسیاری در آثارشان کلام دارند و همین باعث می‌شود این الهام برای خلق راحت‌تر اتفاق بیفتد. بسیاری هم سراغ موضوعات عاشقانه‌ می‌روند. موزیسن باید در رابطه با موضوع مورد نظرش اطلاعات و دانش کافی داشته باشد. به عنوان مثال من نمی‌توانم در رابطه با موضوعات اجتماعی حرفی برای گفتن داشته باشم تا زمانی که در حوزه جامعه شناسی کتابی نخوانده باشم. در زمینه نجوم از کودکی اطلاعاتی کسب کردم. حتی در بچگی دوست داشتم منجم و فیزیکدان شوم.

یگانه حسینی‌نیا: من هم مادرم مهندس الكترونيك است و قرار بود فيزيكدان شوم، ولى در نهايت به خواست خودم و خانواده مخصوصا پدرم موسيقى را به عنوان رشته‌ى دانشگاهی انتخاب كردم كه مخالف نظر تمام دوستان، آشنايان و معلم‌هاى دبيرستانم بود.
آرش: البته بخشی از این موضوع به بچگی ما برمی‌گردد اما بخشی هم خودآگاه است و من فکرمی‌کنم موضوعات نجومی تاریخ انقضا ندارد اما شاید بقیه موضوعات این ویژگی را ندارد. به هر حال ما دوست داشتیم حرفی بزنیم که شاید بیست سال دیگر هم معنی داشته باشد. اصولا موضوعات اجتماعی سیاسی برای زمان خاصی هستند شاید شناختمان نسبت به علم نجوم کامل‌تر شود اما موضوعیتش را از دست نمی‌دهد.
 

• هنوز دوست دارم بیشتر بدانم. زمانی که مشغول آهنگسازی هستید به موضوعی در حوزه نجوم فکر می‌کنید یا مثلا وقتی اطلاعات جدیدی در این حوزه به گوشتان می‌رسد ایده‌ای برای آهنگسازی به ذهنتان می‌آید؟ از این بابت می‌پرسم که هنوز متوجه نشدم به غیر از نام گذاری قطعات که به پدیده‌های نجومی ارتباط مستقیم دارد چفت و بست مفاهیم و موسیقی شما چگونه شکل می‌گیرد؟

آرش: سوال بسیار خوب و دقیقی است چراکه دست می‌گذارد روی موضوعی به نام «الهام» در موسیقی. حتی به این واسطه می‌توان موسیقی توصیفی را توضیح داد. بحث بسیار پیچیده است اما ما دوست داریم صادق باشیم با خودمان و با مخاطبمان. در ساخت بسیاری از قطعات ما، اولویت با موسیقی بوده تا اینکه لزوما شبیه با نامش باشد. در آلبوم دوم برای برخی از قطعات نامی انتخاب نکرده بودیم و در نهایت شروع کردیم به جستجو در حوزه‌ی نجوم و انتخاب اسمی که نزدیک به کانسپت موسیقی تولید شده باشد. موسیقی برای ما مهم‌تر بود تا توصیفی که دوست داشتیم از نجوم داشته باشیم.

یگانه: در کل آرش مطالعات زیادی درباره‌ی نجوم دارد. در آلبوم قبلی خیلی به ما انتقاد شد که چطور می‌خواهید با دو ساز موضوعی به این شکوه و عظمت را تصویر کنید. شاکون باخ هم تنها با یک ویلن نواخته می‌شود اما بسیار باشکوه است و از نظر ما نزدیک به توصیف مسائل نجوم است و شاید بعدا به نوعی با نگاه خودمان اجرایش کنیم. در مجموع ما دوست داریم تجربه کنیم و در این آلبوم هم اصوات الکترونیک اضافه کردیم. البته دلیل اصلی شاید علاقه‌ی آرش به ژان میشل ژار بود که چنین صداهایی به آلبوم اضافه شد.
 

• در مجموع مسیرتان از آلبوم اول به دوم حرکت از نئوکلاسیک و کلاسیک به سمت نیوایج بود. خودتان هم به نام ژان میشل ژار اشاره کردید که از جمله برندگان جایزه گرمی در سبک نیوایج است. دوست دارم بدانم این روند چگونه اتفاق افتاد و صداهای سینتی‌سایزری و البته بار ریتمیک بیشتر شد؟

یگانه: آرش به من می‌گفت از بچگی با فرض اینکه میز یک ساز است نوازندگی ژان میشل ژار را تقلید می‌کرده‌است. با اینکه ما در دانشگاه کلاسیک خواندیم ذهن متعصبی نداریم. حتی بسیاری از دوستان خودمان هم که موسیقی کلاسیک کار می‌کنند آثار ما را قبول ندارند اما خوشحالیم که تجربیات جدید انجام می‌دهیم. در نهایت دوست داریم دایره شنیداری افراد را گسترده‌تر کنیم. منظورم آدم‌هایی است که بیشتر موسیقی پاپ گوش می‌دهند.

آرش: البته از هر دو طرف برایمان مهم است. هم کسانی که صرفا کلاسیک گوش می‌دهند و هم کسانی که فقط پاپ دوست دارند.
 

• مسیر سختی دارید چرا که کلاسیک‌ها این موسیقی را پاپ می‌دانند و کسانی که طرفدار پاپ امروز هستند شناخت درستی نسبت با این موسیقی ندارند و شاید برایشان سنگین باشد. در صورتی که شاید بیرون از ایران موسیقی نیوایج کارکرد متفاوتی دارد.

آرش: البته من در رابطه با نیوایج بودن موسیقی خودمان کمی بحث دارم. اسم یا برچسب یک ژانر را نمی‌توان به راحتی به آلبوم ما نسبت داد. حدود 80 درصد چیزهایی که از موسیقی نیوایج شنیدم آکوستیک بوده است.
 

• تعریفتان را کمی محدود کردید. از اوتمار لیبرت و ژان میشل ژار تا یانی و کیتارو در ژانر نیوایج دسته‌بندی می‌شود.

آرش: ما در همین آلبوم قطعه‌ای داریم که فکر می‌کنیم پاپ بی‌کلام است. قطعه‌ی شفق‌ قطبی از نظر ما پاپ بی‌کلام است.
 

• معمولا موسیقی در ایران به واسطه خواننده است که در دل مخاطبان گسترده‌تری می‌رود. حتی در سبک های نزیک به نیوایج هم آثار باکلام نظیر قطعات «بهرام جِی» است که مخاطب گسترده‌تری دارد.

آرش: در ذهن ما بیشتر اینکه سراغ چنین سبکی رفتیم مطرح کردن موسیقی سازی است. به نظر ما موسیقی سازی خیلی غنی‌تر از موسیقی باکلام است. البته موسیقی سازی ضعیف هم داریم و موسیقی باکلام فوق‌العاده هم داریم. بحث پتانسیل است که در موسیقی سازی بسیار گسترده‌تر است اما بسیار مهجور مانده. با این حال گاردی نسبت به اضافه کردن خواننده نداریم چراکه ما همچنان تجربه می‌کنیم.
 

• با انتشار دو آلبوم تا امروز فکر می‌کنید تاثیری در جذب مخاطبان بیشتر به موسیقی سازی داشتید؟ یا روند رو به رشدی در این زمینه مشاهده کردید؟

یگانه: به عنوان مثلا بیشتر شاگردهای ما جدی و پیگیر نیستند با این حال نسبت به موسیقی ما علاقه نشان دادند. در صورتی که بیشتر آن‌ها در ابتدا از ما می‌پرسیدند که این آلبوم «موزیک خالی» است.

آرش: منظورشان بی‌کلام است. از نظر من تاریخ موسیقی ایران با موسیقی آوازی درهم آمیخته است. بنابراین تا حد زیادی مخاطبان هم حق دارند. با توجه به این مسائل تاثیر و روند ما بد نبوده است. در این مدت متوجه شدم کسانی که تا حتی مخاطب موسیقی پاپ هستند نسبت به آلبوم ما گارد نمی‌گیرند  و می‌توانند چند قطعه پشت سر هم بشنوند. اما به هر حال اینکه ما بتوانیم به موسیقی خودمان بخش آوازی اضافه کنیم تا حدی دشوار است. در نهایت به نظرم در راهمان حدود 50 درصد موفق شدیم که برخی از مخاطبان موسیقی پاپ با موسیقی بی‌کلام ما ارتباط برقرار کنند. البته همین‌ جا هم  اعلام کنم که ما رسالتی برای خودمان در نظر نگرفتیم بلکه کاری که دوست داریم را انجام می‌دهیم اما با پیش فرض سعی می‌کنیم تاثیرگذاری بیشتری روی مردم داشته باشد.
 

• به بحث صداهای جدید در آلبوم دوم بازگردیم. این حجم از صداهای سینتی‌سایزری با جنس صدادهی «اولداسکول» از کجا می‌آید؟

آرش: تا حد زیادی تحت تاثیر علایقم این صدادهی به کار اضافه شد. در کودکی به واسطه دیدن اجراهای قدیمی ژان میشل ژار به موسیقی علاقه‌مند شدم و پدرم برایم کیبورد خرید. پس از آن درگیر کلاوس شولتز شدم و با تنجرین دریم آشنا شدم. پس از آن‌ها ونجلیس روی من تاثیر گذاشت اما امروز با گروه‌های دیگری مانند دفت پانک و تِم ایمپالا درگیر هستم. این گروه‌های جدید هم با صداهای قدیمی رابطه خوبی دارند و از سینتی‌سایزرهای اولد اسکول استفاده‌های امروزی می‌کنند. ما هم تلاش کردیم چنین کاری انجام دهیم.
 

• شاید همین نقطه قوت آلبوم شما باشد؛ ترکیب صداهای قدیمی از دنیای سینتی‌سایزری با موسیقی کلاسیک. همچنین شاید از نظر ریتمیک و استفاده از صداهای الکترونیک آلبوم شما به موسیقی پاپ نزدیک‌تر شده اما ذهنیت شما و فرم‌های قطعات همچنان به موسیقی کلاسیک نزدیک است.

آرش: این دقیقا همان چیزی است که ما دوست داریم. در آلبوم قبلی هم ما از فرم‌هایی مانند انوانسیون باخ استفاده کردیم. در آلبوم جدید هم انوانسیون دو صدایی ساختم اما در لایه‌های زیرین ریتم گذاشتیم. حتی یک قطعه پیانویی کاملا کلاسیک داریم. شاید کسانی بگویند آلبومتان شتر گاو پلنگ شده است اما ما این رویکرد را دوست داریم.
 

• نوازندگی در این سبک چقدر با نوازندگی در ارکستر یا نوازندگی در حوزه‌ی کلاسیک تفاوت دارد؟

یگانه: در عمل پایه‌ نوازندگی همان است. من از بچگی ویلن ایرانی هم نواختم و ردیف‌های صبا و لشکری را دوره کردم. می‌توانم کوک سازم را عوض کنم و به راحتی ایرانی بنوازم. در عین حال کلاسیک را هم در دانشگاه آموختم بنابراین راحت می‌توانم سوئیچ کنم روی سبک‌های مختلف. آن چیزی که در آلبوم ما وجود دارد ترکیبی از چند ژانر موسیقی است که به حال هوای من بسیار نزدیک‌تر است. احتمالا تاثیرات زندگی با آرش است. با توجه به آزادی عملی که در لیرا دارم لذت بیشتری هم می‌برم و سعی می‌کنم خلاقیتی بیشتری وارد کار کنم. در این آلبوم هم بیشتر از تکنیک‌های کلاسیک استفاده کردم.
 

• علی جعفری پویان چه نقشی در شکل گیری زهی‌ها داشت؟

یگانه: جریان از این قرار بود که علی یک روز در خانه ما بود و قسمتی از آلبوم را برایش پخش کردیم. از ما پرسید چرا این لاین‌ها زهی را با سینتی‌سایزر پر کردید و پیشنهاد داد که همراه با من زهی‌ها را بنوازیم تا صدای پُرتری داشته باشد. طبیعتا ما هم استقبال کردیم. لطف و پیشنهاد خودش بود.
 

• اجرای موسیقی شما نیاز به ارکستر بزرگ و رویدادی باشکوه دارد تا آنچه در جهان اتفاق می‌افتد را شبیه سازی کند. شما چه برنامه برای اجرا دارید؟ به اجراهای بزرگ فکر می‌کنید یا قصد دارید دو نفری این کار را انجام دهید؟

آرش: اتفاقاً به اجرا با ارکستر فکر می‌کنیم اما در حد توانمان. شاید زیاد بزرگ یا با شکوه نباشد. ابعاد صحنه تاثیر مهمی در چیدمان و تعداد نفرات دارد و استیج نباید خالی بماند پس در سالن‌های بزرگ مجبورند با سازها و نوازنده‌های زیاد صحنه را پر کنند. حتی گاهی سازها روی استیج تزئینی هستند. دوست دارم همین جا یک نکته فرعی را هم بگویم. برای ما جای سوال است که اجرای موسیقی سازی در ایران چرا باید تا این حد درگیری و دردسر داشته باشد؟ از گرفتن مجوز تا پول سالن که بدون هیچ تخفیفی برای ما اعمال می‌شود. به هر حال ما با توجه به شرایطی که داریم نمی‌توانیم به اجرای خیلی بزرگ فکر کنیم.

یگانه: من هم دوست دارم همین جا گلایه‌‌هایم را بگویم. فکر می‌کنم موسیقی پاپ هر روز سلیقه مردم را بدتر می‌کند و این به ما هم ضربه می‌زند. یک سری عوامل یا کنسرت‌گذار هستند که افرادی را مانند بادکنک بزرگ می‌کنند و هر وقت هم بخواهند بادکندک را می‌ترکانند. از همین روش مقدار زیادی پول درمی‌آورند. قدرت و پول دارند و هر کاری می‌کنند. این افراد آخرین دغدغه‌ای که دارند موسیقی است. اگر همین افراد کمی دغدغه موسیقی داشتند و موسیقی پاپ باکیفیت‌تر بود قطعا سلیقه مردم هم بهتر می‌شد. قبلاً موسیقی پاپ بسیار با کیفیت‌تر بود و شاید دلیل‌اش همین باشد.
 

• به هر حال در تمام دنیا موسیقی پاپ چنین روند طی کرده و سطحی‌تر شده است.

یگانه: اما در مورد ایران این افت بسیار فاحش و آزاردهنده است. شاید حتی اگر ترانه‌های پاپ سطح بالاتری داشت ما هم می‌توانستیم ارتباط برقرار کنیم.
 

• نکته این است که خواننده‌ها و تهیه‌کننده‌ها هم می‌گویند چون مردم این سبک کارها را دوست دارند ما هم مجبوریم چنین تولیداتی داشته باشیم.

آرش: راه حل ساده برای رفع چنین مشکلی شاید همین کاری باشد که ما انجام می‌دهیم. حتی گروه‌های پاپی که خواننده دارند هم بعضا چنین روندی دارند و سعی می‌کنند هر دو طیف را مخاطب را جذب کنند. حتما اگر روند اداری و هزینه‌های تولید و اجرای موسیقی سازی پایین بیاید تولید آسان‌تر می‌شود و اجراهای بیشتری شکل می‌گیرد. همین موضوع به بالا رفتن سطح سلیقه مردم کمک خواهد کرد. اینگونه مسائل آنقدر برای موزیسین استرس‌زا است که وارد روند اجرایی نمی‌شود.
 

• برگردیم به آلبوم جدیدتان. چرا برای انتشار مجدداً با هاتف منتظری کار نکردید و سراغ نشروپخش جوان رفتید؟

آرش: راستش برای دلیل خاصی ندارد در زمینه ضبط و میکس با امید اصغری کار کرده بودیم و این بار حامی حقیقی. برخی مواقع هم بحث این است که تجربیات مختلفی انجام دهیم. هاتف دوست خوب ما است و با توجه به درگیری‌های زیادی که در آموزشگاه دارد ترجیح دادیم مزاحمت جدیدی برایش ایجاد نکنیم. دوست نداشتم در رفاقت برایش شرایطی ایجاد کنیم که در رودربایستی بماند. البته که شاید کار کردن با نشری که در حوزه کاری ما بیشتر فعال است برایمان جذاب بود.
 

• چرا آلبوم را به شکل فیزیکی منتشر نکردید و فقط به صورت دیجیتال پخش شد؟

یگانه: خیلی ناراحت هستیم که این اتفاق افتاد اما با توجه به وضعیتی که فروش و پخش آلبوم قبلی داشت این تصمیم را گرفتیم. حتی همین حالا هم به بسیاری از فروشگاه‌ها سرمی‌زنم که آلبوم را ندارند و حتی از وجودش بی‌خبرند. تعداد زیادی آلبوم در خانه‌ی ما باقی‌مانده که آینه‌ی دِق شده است. تصمیم گرفتیم برای آلبوم جدید کمتر به محیط زیست ضربه بزنیم و از طرفی هم بیشتر روی سخت موزیک ویدئو سرمایه‌گذاری کنیم.

آرش: هرچند که جالب نیست اما امروز دیده شدن مهم‌تر از شنیده‌ شدن است. ما نمی‌خواهیم در چنین جریانی حل شویم اما به هر حال باید با روش خودمان با جریان‌های روز ارتباط برقرار کنیم.