خالقان نوحه معروف «الله الله» در یزد از جزئیات این اثر و نوحه جدیدشان در محرم امسال گفتند
سروش رحمانی: کمبود متخصص در نوحههای آیینی باعث عدم ماندگاری آثار شده است
موسیقی ما – نوحهخوانی، مرثیهسرایی و مداحی از ارکان اصلی عزاداری در اسلام هستند که در تاریخ فرهنگ و هنر کشور ما هم ریشههایی مستحکم به قدمتها بیش از 14 قرن دارند. در طول ادوار تاریخ ایران آیین عزاداری دستخوش تغییرات اجرایی و محتوایی گستردهای شده است ولی بنیان آن ارتباطش با مصائب ائمه اطهار بوده ثابت باقی مانده است. در سالهای اخیر هم شعرا و نوحهخوانها و مداحان زیادی آثاری را خصوصاً در رثای حضرت امام حسین (ع) و واقعه عاشورا ساخته و اجرا کردهاند و برخی از آنها در ذهن مخاطبان باقی مانده است. یکی از نوحههای مطرحی که طی دو سه سال اخیر بازتاب زیادی از لحاظ محتوا و فرم اجرا در میان مخاطبان داشته، «الله الله» با صدای سروش رحمانی و مصطفی محسنزاده و شعر محمدعلی کریمی است. نوحهای مربوط به هیئت «کوچه بیوک» شهر یزد که از سال 93 تا امروز بارها و با عناوین و توضیحات مختلف در شبکههای اجتماعی بازنشر شده است. به غیر از مدل اجرای این کار با همراهی صدها نفر از مردم شهر یزد است، مضمون نوحه الله الله بسیار مورد توجه قرار گرفت. چون علاوه بر واقعه عاشورا به برخی رنجهای جامعه بشری و مقوله آزادگی و همچنین موضوع انتظار ظهور مهدی موعود (عج) اشاره داشت. همین برداشتهای متفاوت از نوحه الله الله باعث شد تا برخی اظهارنظرهای جنجالی هم درباره آن از سوی برخی مخاطبان صورت بگیرد. البته بازتاب عزاداریهای متفاوت چند سال اخیر مردم یزد صرفاً به این نوحه خلاصه نشده و نوحهخوانها و مداحان دیگری هم از آن خطه بودهاند که اجراهایشان مورد توجه قرار گرفته است. یکی از اتفاقات جالب در عزاداری امسال محرم یزد اجرای بخشهایی از تصنیف «مرغ سحر» در یکی از مجالس بود.
اما سروش رحمانی و مصطفی محسنزاده که هر دو در زمینه موسیقی فعالیت دارند پس از موفقیت نوحه «الله الله» طی سالهای گذشته نوحههای دیگری را هم اجرا کردند. آنها امسال هم نوحه «الله الله 2» را با شعری از «سید شهابالدین موسوی» در شهر یزد خواندند که البته ترجیعبند آن از الله الله به یا رب یا رب تغییر پیدا کرده بود ولی با این وجود در فضای مجازی مورد توجه مخاطبان قرار گرفت.
این نوحهها بهانهای بود تا سراغ سروش رحمانی که آهنگساز، خواننده و فعال موسیقی آیینی است و همچنین شهابالدین موسوی برویم و درباره این دو اثر و بازخوردهایی که داشته با آنها گفتگو کنیم. سروش رحمانی ابتدا درباره انتخاب این اشعار و همچنین نقش ملودی در اجرای نوحه نکات جالبی را مطرح کرد که در ادامه میخوانید:
*یکی از نکات مهم در ماندگاری نوحه این است که موسیقی مصرفی نداشته باشد*
*نوحهخوانها از چند روز قبل با عزاداران آن هیئت کار میکنند*
*دنیای هنر مقدس است و مردم میتوانند ممیزی آن را انجام بدهند*
*تصمیم گرفتیم تصمیم گرفتیم نوحه الله الله 2 را در دستگاه ماهور و همایون ایجاد کنیم تا این دو دستگاه موسیقی در موسیقی آیینی کمرنگ نشود*
شهابالدین موسوی هم که بیش از سه دهه سابقه فعالیت در زمینه شعر آیینی دارد درباره روند جدید عزاداریهای یزد و همچنین سرایش شعر نوحه «الله الله 2» توضیحاتی را عنوان کرد:
*سعی کردیم در آینه عاشورا، مسائل امروز خودمان را رصد کنیم*
*نوحه الله الله 2 هم راه خودش را باز میکند و پیامش را منتقل خواهد کرد*
عبارت الله الله به گوش مخاطبان آشنا است و از سوی دیگر آهنگساز نسخه دوم این اثر همان آهنگساز نوحه چهار سال قبل است که یک خط فکری مشخص دارد. ما سعی کردیم همان خط فکری نوحه قبلی را دنبال کنیم اما متأسفانه با ممنوعیت استفاده از عبارت الله الله مواجه شدیم. در سایر ابیات این کار هم طبق توضیحاتی که پیش از این دادم سراغ مفاهیم مهم واقعه عاشورا رفتیم. در بیت اول این کار مفهوم گمشده "امید" را به هوش و گوش مخاطب منتقل میکند مخاطبی که در جامعهای با ناامیدیهای بسیار زندگی میکند. دقیقاً چالشهای جامعه امروز را در الله الله 2 به کار گرفتیم. مثلاً در بیتی داریم: «شاید فردا باران گیرد، رنج دوران جنگ عصیان حصر انسان پایان گیرد.» این موضوعات نه فقط در گستره شهر یا کشور ما جریان دارد بلکه در تمامی دنیا چنین رنجهایی وجود دارد و سعی کردیم شعر آیینی را با مفاهیم حقوق بشر هم همراه کنیم. در بیت دیگری هم داریم: «شاید خبر آمد، شادی ز در آمد، با خون شهیدان بازی به سر آمد، یا رب آن روز کی میآید؟.» در منطقه میبینیم که داعش و امثالهم با نام خدا و دین انسانها را سر میبرند و هر روز خبر کشتار در فلسطین و سوریه و سواستفاده از دین و خون شهدا را میشنویم. همه این موارد دغدغههای امروز بشر است و ما هم سعی کردیم به هر شکل که شده این دغدغهها را منتقل کنیم.
نوحه الله الله را از این صفحه میتوانید ببینید و دانلود کنید.
اما سروش رحمانی و مصطفی محسنزاده که هر دو در زمینه موسیقی فعالیت دارند پس از موفقیت نوحه «الله الله» طی سالهای گذشته نوحههای دیگری را هم اجرا کردند. آنها امسال هم نوحه «الله الله 2» را با شعری از «سید شهابالدین موسوی» در شهر یزد خواندند که البته ترجیعبند آن از الله الله به یا رب یا رب تغییر پیدا کرده بود ولی با این وجود در فضای مجازی مورد توجه مخاطبان قرار گرفت.
این نوحهها بهانهای بود تا سراغ سروش رحمانی که آهنگساز، خواننده و فعال موسیقی آیینی است و همچنین شهابالدین موسوی برویم و درباره این دو اثر و بازخوردهایی که داشته با آنها گفتگو کنیم. سروش رحمانی ابتدا درباره انتخاب این اشعار و همچنین نقش ملودی در اجرای نوحه نکات جالبی را مطرح کرد که در ادامه میخوانید:
- *پیش از نوحه الله الله فعالیتی در این زمینه داشتید؟
- *چه شد که آن کار را انتخاب و اجرا کردید؟ چون مدلش با سایر نوحهها تفاوت داشت و همین تفاوت از لحاظ محتوا و نوع اجرا بازخورد زیادی به دنبال داشت.
- *گفتید که فضای یکنواخت مرثیهها و نوحهها یکی از انگیزههای شما برای ساخت و اجرای این کار بود اما چرا سراغ چنین شعری رفتید که تفاوتهای زیادی با فضای مرسوم عزاداریها دارد؟
*یکی از نکات مهم در ماندگاری نوحه این است که موسیقی مصرفی نداشته باشد*
- *برای ساخت ملودی چرا اینقدر زمان صرف کردید؟
- *فکر میکنید دلیل اینکه طی سالهای اخیر نوحههای ماندگار و کارهایی که در این حوزه همهگیر شود کم است همین مسأله ملودی باشد؟ یا مشکل محتوا دارند؟
- *این روزها یک نقد مهم نسبت نوحهها و مداحیها این است که در آنها از ملودیهای معروف موسیقی پاپ استفاده میشود. در عین حال برخی هم اعتقاد دارند که قراردادن شعرهای مرتبط با عاشورا روی این ملودیها مشکلی ندارد و باعث جذب مخاطبان جوان هم میشود. شما در این زمینه چه نظری دارید؟
- *یکی از مدلهای نوحه و مداحی که این روزها طرفدار پیدا کرده کارهایی است که ریتمهایی شبیه چهار چهارم موسیقی پاپ دارند و در ایام محرم حتی از ماشینهای جوانان هم شنیده میشود. شما قصد ندارید این فرم را در کارهایتان لحاظ کنید؟
- *با توجه به اینکه چنین نگاه جدی و تخصصی نسبت به ساخت نوحه الله الله داشتید فکر میکردید نسل جوان و مخاطبان نقاط مختلف کشور با این کار شما ارتباط برقرار کنند؟
*نوحهخوانها از چند روز قبل با عزاداران آن هیئت کار میکنند*
- *نکته مهمی که برای من هم سوال بود این است که شما و مصطفی محسنزاده مداح هستید؟ چرا که در فضای مجازی برای معرفی شما از عبارت دو مداح معروف یزدی استفاده میشود.
- *در هنگام اجرای این نوحه، مردم بخشهایی از کار را به شکل هماهنگ و از حفظ و دقیقاً طبق ملودی میخوانند. داستان این هماهنگی با مردم چیست؟
*دنیای هنر مقدس است و مردم میتوانند ممیزی آن را انجام بدهند*
- *یعنی مردمی که در اجرای شما هستند همه تمرین میکنند و عزادار عادی نیستند؟
- *پس از اجرای الله الله، نوحه شما خصوصاً در فضای مجازی با برچسبهای گوناگون سیاسی مواجه شد. آیا اصلاً هدف شما سیاسی بود؟
- *بعد از شهرت شما و شنیده شدن آن نوحه پیشنهاد اجرا در شهرهای دیگر را داشتید؟
*تصمیم گرفتیم تصمیم گرفتیم نوحه الله الله 2 را در دستگاه ماهور و همایون ایجاد کنیم تا این دو دستگاه موسیقی در موسیقی آیینی کمرنگ نشود*
- *اما فکر میکنم یک مقدار اگر مدل اجرایتان را تغییر میدادید و پیشنهادات را میپذیرفتید قطعاً درآمد خوبی کسب میکردید.
- *و برسیم به نوحه الله الله 2 که آیا دنبال تکرار موفقیت کار قبلی بودید و میخواستید حتماً ادامه آن کار باشد؟
شهابالدین موسوی هم که بیش از سه دهه سابقه فعالیت در زمینه شعر آیینی دارد درباره روند جدید عزاداریهای یزد و همچنین سرایش شعر نوحه «الله الله 2» توضیحاتی را عنوان کرد:
- *پیش از نوحه «الله الله 2» چه فعالیتهایی در زمینه شعر آیینی داشتید؟
- *دلیل این تصمیم مبنی تبدیل کردن عزاداری به هنر عزاداری چه بود؟ چون معمولاً عزاداری یک روند ثابت از گذشته داشته است و خیلیها اعتقاد دارند که نیازی به ایجاد تغییر در آن نیست.
- *در این تغییری که ایجاد کردید تا چه حد نگاه و سلیقه مخاطب را لحاظ کردید؟ چون معمولاً نسبت به تغییرات جدید در هر هنری جبههگیریهایی هم وجود دارد.
*سعی کردیم در آینه عاشورا، مسائل امروز خودمان را رصد کنیم*
- *چرا در نوحه «الله الله 2» به شکل مستقیم به اسامی و جزئیات واقعه عاشورا اشاره نکردید؟
*نوحه الله الله 2 هم راه خودش را باز میکند و پیامش را منتقل خواهد کرد*
- *همین نوع نگاه شما و مفاهیم اثرتان باعث شد تا نوحه الله الله 2 هم با اتهامات سیاسی مواجه شود.
- *و در نوحه امسال که منتشر شد از عبارت الله الله استفاده نکردید ولی عنوان الله الله 2 را برایش انتخاب کردهاید. دلیل این موضوع چه بود و آیا این تغییر در محتوای کار هم تأثیری گذاشت؟
عبارت الله الله به گوش مخاطبان آشنا است و از سوی دیگر آهنگساز نسخه دوم این اثر همان آهنگساز نوحه چهار سال قبل است که یک خط فکری مشخص دارد. ما سعی کردیم همان خط فکری نوحه قبلی را دنبال کنیم اما متأسفانه با ممنوعیت استفاده از عبارت الله الله مواجه شدیم. در سایر ابیات این کار هم طبق توضیحاتی که پیش از این دادم سراغ مفاهیم مهم واقعه عاشورا رفتیم. در بیت اول این کار مفهوم گمشده "امید" را به هوش و گوش مخاطب منتقل میکند مخاطبی که در جامعهای با ناامیدیهای بسیار زندگی میکند. دقیقاً چالشهای جامعه امروز را در الله الله 2 به کار گرفتیم. مثلاً در بیتی داریم: «شاید فردا باران گیرد، رنج دوران جنگ عصیان حصر انسان پایان گیرد.» این موضوعات نه فقط در گستره شهر یا کشور ما جریان دارد بلکه در تمامی دنیا چنین رنجهایی وجود دارد و سعی کردیم شعر آیینی را با مفاهیم حقوق بشر هم همراه کنیم. در بیت دیگری هم داریم: «شاید خبر آمد، شادی ز در آمد، با خون شهیدان بازی به سر آمد، یا رب آن روز کی میآید؟.» در منطقه میبینیم که داعش و امثالهم با نام خدا و دین انسانها را سر میبرند و هر روز خبر کشتار در فلسطین و سوریه و سواستفاده از دین و خون شهدا را میشنویم. همه این موارد دغدغههای امروز بشر است و ما هم سعی کردیم به هر شکل که شده این دغدغهها را منتقل کنیم.
نوحه الله الله را از این صفحه میتوانید ببینید و دانلود کنید.
منبع:
اختصاصی سایت «موسیقی ما»
تاریخ انتشار : شنبه 31 شهریور 1397 - 19:08
افزودن یک دیدگاه جدید