موسیقی ما - سه سال از عمر گروه برافشان به خوانندگی «غلامرضا رضایی» و آهنگسازی «هامان خلیلی» می‌گذرد و این گروه تا کنون تجربه‌های متفاوتی پشت سر گذاشته و همچنین یک آلبوم موسیقی به اسم «صبح وفا» را منتشر کرده است. این گروه چند شب پیش در تالار وحدت روی صحنه رفت. وفاداری به اصول و روش گروه‌داری محمدرضا لطفی و ساخت آهنگ بر اساس استانداردهای موسیقی کلاسیک ایرانی از ویژگی های برافشان است. با «هامان خلیلی» آهنگساز گروه درباره‌ِ آلبوم جدید خود و اجرایش گپ زده‌ایم.

 

• آقای خلیلی درباره آلبوم «صبح وفا» و کوکی که در آن آهنگسازی کرده‌اید توضیح دهید.

 آلبوم «صبح وفا» در دستگاه همایون در فضای موسیقی اصیل ایرانی و بر مبنای ردیف دستگاهی طرّاحی شده است. این آلبوم ترکیبی از قطعات قدیمی است که تنظیم مجدد شده و قطعات ساخته شده در همان فضا است. کوک این اثر همایون دو دیز است که از همایون رِ (برای تار) اجرا شده است.
 

• در نشست رونمایی گفتید که کوک همایون رِ یکی از خاص‌ترین و سخت‌ترین کوک‌ها است. چرا؟ قبلاً چه آثار شاخصی در این کوک ساخته شده است؟

همایون رِ به لحاظ اجرایی در تار از نظر نوع چیدمان نتی و انگشت‌گذاری سخت است و نوازنده در آن دچار چالش می‌شود. این کوک بیشتر در کارهای قدما مخصوصاً علی‌اکبر خان شهنازی معمول بود؛ چون این کوک همایون چپ‌کوک است و خواننده‌ای چون «اقبال آذر» از عهده آن بر می‌آمد که خواننده‌ای چپ‌خوان محسوب می‌شد. این کوک هم برای خواننده به لحاظ بالا بودن کوک، کار را سخت می‌کند و هم نوازنده به لحاظ اجرا و انگشت‌گذاری دچار مشکل می‌شود.
 

• به آثار قدما اشاره کردید و این‌که در «صبح وفا» تحت تاثیر صفحات بازمانده از قدما بوده‌اید. اصلاً در چنین فضایی آیا این مساله جواب خواهد داد؟ یعنی آیا گوش مردم توانایی شنیدن صدای زیر و بالا را دارد؟

نوع فضای کار به لحاظ کوک و انتخاب قطعات و مترهای آواز و تک‌نوازی‌ها به فضای موسیقی قدما نزدیک است؛ یعنی کوک‌های بالا و انتخاب فرم‌های ریتمی قدما که الآن در حال فراموشی است مثل ٦تایی‌های ایرانی که تاکیدهای ته ضرب دارند و این‌ها باعث ایجاد فضائی متفاوت از موسیقی مدرن شده و مصرفی می‌شود. این‌که در این دوران جوابگو هست یا نه باید زمان بگذرد تا پاسخ آن را دریابیم. به‌هر حال این نوع موسیقی مخاطب‌های خودش را دارد و یکی از عوامل کم اجرا شدن این فرم‌ها، سختی اجرایی و نیاز نوازنده و خواننده به سال‌ها شاگردی و تحقیق کردن و زمان‌بر بودن این روند برای اجرا است.
 

• اشعار آواز چگونه انتخاب و برای آواز ساخته و پرداخته شده است؟

اشعار آواز توسط هنرمند عزیز جناب غلامرضا رضایی انتخاب شدند و طراحى آن هم توسط خود ایشان با مهارت انجام شد. هر بیت را بارها هنگام تمرین ارکستر در گوشه‌های مختلف امتحان می‌کردند و سپس بهترین نتیجه را اجرا می‌کردند. با توجه به فرم کار، جناب رضایی آوازها را در همان غالب همگن کردند. یعنى نوع ادوات تحریری و جمله‌بندی‌ها با فرم آثار هم‌خوانى دارد . در عین حال بیان آواز معاصر است و شنونده می‌تواند با کلام ارتباط برقرار کند. به خاطر بالا بودن کوک و درگیر بودن خواننده در کل کار و ایجاد متر محکم‌تر از مترهای لَخت و کند مد شده امروزی نیاز به یک همکاری تیمی بود تا خواننده هم بتواند فضا را حس کند و خودش را به این فضا عادت بدهد و در واقع نیاز به آمادگی و داشتن تکنیک خوب است که بتوان در یک سرعت نرمال ارئه احساس و تکنیک شود و جناب رضایی به خوبی و با زیرکی از عهده بر آمدند.
 

• از مشکلات گروه‌داری بگویید و این‌که در حال حاضر اوضاع چگونه است؟‌

یک بخش مشکلات گروه‌داری بحث مالی است. واقعاً در فضائی که ما کار می‌کنیم، نشدنی است و بچه‌ها با عشق در تمرین‌ها حضور دارند وگرنه به‌خاطر بالا بودن هزینه‌ها نمی‌شود جبران زحمت آنها را کرد. بخش بعدی داشتن خوراک دائم به لحاظ اجرا برای گروه است که نیاز به ایده است تا اعضای گروه احساس تکرار نکنند. این بخش برای سرپرست بسیار تنش‌زا است؛ این‌که ١٢نفر با سلیقه‌های مختلف و با قابلیت بالا را راضی کرد، یک چالش است. البته در تمام این مدت یک مدیر اجرایی خوب ما را همراهی کرد، جناب «محسن طاهری‌جم» با عشق کنار ما بود و اکنون برافشان بسیاری از فراز و نشیب‌ها را پشت سر گذاشته و به مرحله ثبات رسیده و البته راه سختی در پیش است و ما آماده‌ایم تا مشکلات را پشت سر بگذاریم.