آوای مهر
امتیاز:
خالق اثر:
حسین علیزاده
خواننده:
سید هادی حمیدی، افسانه رثایی، محسن کرامتی، جهانگیر ابوجلادی
آهنگساز:
حسین علیزاده
نوازنده ها:
ارکستر سازهای ملی
ژانر:
انتشارات:
ماهور
عکس:
علی بوستان
طراح جلد:
نقاشی روی جلد: محمد حمزه
اجرا: ملیحه محسنی
اجرا: ملیحه محسنی
تعداد قطعات:
11
فصل انتشار:
پاییز
ماه انتشار:
آبان
سال انتشار:
1370/ 1393
توضیحات:
موسیقی این مجموعه در دو بخش و در دو فضای متفاوت ساخته شده است. بخش اول شامل پنج قطعه است که ریشه در موسیقی ملی ایران دارد. آهنگساز با تکیه بر ذهنیاتی که از ملودیهای بومی و سنتی دارد و با آمیختن اصوات همزمان، ترکیب بدیع و زیبایی خلق کرده است که باید اعتراف کرد کار چندان ساده و آسانی نیست. قطعات «زندگی»، «طلوع»، «عمق فاجعه»، «آوای مهر» و «عروج» اگر چه هر یک نام خاصی دارند و مستقل به نظر میرسند و سه قطعهی اول ـ بهویژه «عمق فاجعه»ـ واکنش عاطفی آهنگساز را در برابر فاجعهی زلزله نشان میدهد اما هر پنج قطعه، در کلیت خود، تأثرات وی را از مضمونی یگانه ـ یعنی زندگی ـ بیان میکند. قطعهی «زندگی» ترکیبی است از تحرک ریتم و سازهای بومی که حرکت، تلاش و شور زندگی را مینمایاند. «طلوع» یادآور بامداد و آغازی برای زیستن است. «عمق فاجعه» با ضربههای دوگانهی طبل و با فواصل زمانی میان هر دو ضربه، حالتی میان ترس و خلأ ایجاد میکند که به شدت تصویریست. از میان موسیقی دردآلودی که میخواهد فضای خالی را پُر کند آواز ظاهر میشود و مصیبتی را مویه میکند. ضربههای دوگانه که گویی تپش قلب انسان یا قلب زمین است و فاجعهای را باز میگوید همچنان ادامه مییابد و موسیقی میان تسلیم یا اعتراض به فاجعه سرگردان میماند. تصور اینکه موسیقی ملی ما بتواند به این پایه از توصیف و تصویرسازی دست یابد آسان نیست. در «آوای مهر» موسیقی به صورت «آکورد» کشیدهای ورود آواز را تدارک میبیند. آواز بدون کلام است و نقشی برابر با هر یک از سازها دارد و آمیخته با آنهاست. چنین استفادهای از آواز به مثابهی آوایی آسمانی (آوایی از مهر) است. آوای مهر آوای التیامبخش و جستجوگریست که پیوندی عاطفی و تراژیک با «عمق فاجعه» دارد. «عروج» تا اندازهای یادآور قطعهی اول است. سازهای کوبهای و بادی فرمی تازه و اصیل را مینمایانند. صدای انسان بدون کلام ظاهر میشود. گویی آواز، بر خلاف سنت، نقشی تزیینی در برابر سازها بر عهده گرفته است. با اینکه موسیقی علیزاده در این مجموعه بیتأثیر از موسیقیهای بومی نیست اما همهی مخاطبان بومی و غیر بومیِ موسیقی میتوانند آنرا درک کنند و از آن لذت ببرند.
بخش دوم شامل قطعات «عصیان» و «رؤیا» است. آهنگساز در «عصیان» از امکانات، تکنیکها و نوآوریهای موسیقی غربی بهره و الهام گرفته است. وی به شیوهی آن دسته از آهنگسازان رمانتیک که تحت تأثیر فرهنگ اصیل و ریشهدار سرزمین خویش بودهاند اثری تصویری و نئورمانتیک آفریده است که درمجموع، برای شنوندگان ایرانی و غیر ایرانی، زیبا و شنیدنیست. به نظر میرسد در آفرینش «عصیان» آهنگساز از «قطعه برای ارکستر زهی و کوبهای و چلستا» اثر «بلا بارتوک» الهام گرفته و پاسخی مناسب به آن داده است. در قطعهی «رؤیا» ابتدا هارپ زمینه را با اشاره به موتیفی که فلوت اجرا خواهد کرد آماده میکند. این موتیف حالت انتظار را بر میانگیزد و در ادامه و گردش آن، فلوت موتیف کوتاه دیگری را مینوازد و آنرا دوسهبار تکرار میکند و آنگاه قطعه با نت کشیدهای در بالا، همراه با آرپژهای هارپ، به انتهای بیپایان خود میرسد.
در مجموع، بافت موسیقی، انتخاب، ترکیب و رنگآمیزی سازها و امکاناتی که حسین علیزاده در انشا و ابداع خود از آن سود جسته است تأثیری تصویرگرایانه دارد. بدون تردید این توانایی حاصل تجربهی طولانی و متفاوت وی در زمینهی آهنگسازیست.
بخش دوم شامل قطعات «عصیان» و «رؤیا» است. آهنگساز در «عصیان» از امکانات، تکنیکها و نوآوریهای موسیقی غربی بهره و الهام گرفته است. وی به شیوهی آن دسته از آهنگسازان رمانتیک که تحت تأثیر فرهنگ اصیل و ریشهدار سرزمین خویش بودهاند اثری تصویری و نئورمانتیک آفریده است که درمجموع، برای شنوندگان ایرانی و غیر ایرانی، زیبا و شنیدنیست. به نظر میرسد در آفرینش «عصیان» آهنگساز از «قطعه برای ارکستر زهی و کوبهای و چلستا» اثر «بلا بارتوک» الهام گرفته و پاسخی مناسب به آن داده است. در قطعهی «رؤیا» ابتدا هارپ زمینه را با اشاره به موتیفی که فلوت اجرا خواهد کرد آماده میکند. این موتیف حالت انتظار را بر میانگیزد و در ادامه و گردش آن، فلوت موتیف کوتاه دیگری را مینوازد و آنرا دوسهبار تکرار میکند و آنگاه قطعه با نت کشیدهای در بالا، همراه با آرپژهای هارپ، به انتهای بیپایان خود میرسد.
در مجموع، بافت موسیقی، انتخاب، ترکیب و رنگآمیزی سازها و امکاناتی که حسین علیزاده در انشا و ابداع خود از آن سود جسته است تأثیری تصویرگرایانه دارد. بدون تردید این توانایی حاصل تجربهی طولانی و متفاوت وی در زمینهی آهنگسازیست.
پرویز منصوری
پاییز ۱۳۷۰
پاییز ۱۳۷۰
مظالب مرتبط :
افزودن یک دیدگاه جدید