هنرمندانی كه در سال 88 از ميان ما رفتند؛
گزارشي از درگـذشـت 18 هنرمند موسيقي در سال گذشته
موسیقی ما - امسال عرصهي موسيقي جمعي از بزرگانش را از دست داد؛ پرويز مشكاتيان، فرامرز پايور، شهريار فريوسفي، فرمان بهبود و .... جمعي از اهالي موسيقي بودند كه در خاك آرميدند.
28 فروردين «استاد محمد حسين كياني»، شاهنامهخوان شاخص و پيشكسوت منطقه قشقايي در 108 سالگي درگذشت.
کياني در جشنواره موسيقي مقامي کرمان در سال 83 نيز به عنوان چهره شاخص جشنواره انتخاب شد و درفهرست 36 نفره برترين موسيقيدانان نواحي مطرح بود.
و در خرداد ماه «قادر عبدالله زاده» معروف به «قال مهره» از نوازندگان چيرهدست شمشال کردستان از دنيا رفت.
دلتنگيهاي تلخ تابستان
15 تير ماه در روزهاي داغ تابستان، درگذشت «شهريار فريوسفي» نوازنده تار و سهتار،جامعهي هنري را داغدار كرد. او به علت عارضه قلبي پس از انتقال به بيمارستان «البرز» كرج از دنيا رفت.
فريوسفي متولد 1335بود و در طول زندگي هنرياش از حضور استاداني چون علي اكبر شهنازي،هوشنگ ظريف و جليل شهناز بهرههاي فراوان برد.
در واپسين روزهاي تابستان 30 شهريور ماه خبر درگذشت «پرويز مشكاتيان» نوازندهي مطرح سنتور جامعهي هنري را بهتزده كرد.
او بر اثر ايست قلبي در منزلش از دنيا رفت. «پرويز مشکاتيان» متولد 24 ارديبهشت 1334 در نيشابور بود. او به عنوان يك آهنگساز، نوازنده سنتور، استاد دانشگاه و پژوهشگر فعاليت بسيار موفقي در عرصهي هنر كشور داشت.
تصنيف «دشتي»، «غم انگيز»، «آستان جانان»، «شيدايي»، «سرانداز»، «سرو ناز»، «بيداد»، «كرد بيات»، «رزم مشترك»، «وطن»، «ايراني»، «چوپاني پيروزي»، «طلوع»، «جان جهان»، «سركش»،«دل انگيزان»، «گلنوش»، «صبح است ساقيا»، «چكاد»، «افسرده حال»، «شكر و شكايت»، از جمله آثار ماندگار اوست كه با صداي شهرام ناظري، محمدرضا شجريان و... ثبت شدهاند.
اواخر تيرماه محمدرضا كاكاوندي يكي از اعضاي كانون سازندگان ساز در سانحه هوايي هواپيمايي كاسپين جان باخت.
محمدرضا كاكاوندي سازنده ساز كمانچه يكي از قربانيان سانحه هوايي بود كه در تيرماه سال 1350 در خرم آباد متولد شد.
او در سال 1367 فعاليت هنري خود را در زمينه ساخت آلات موسيقي در رشته كمانچهسازي آغاز كرد. بعد از فارغ التحصيلي در رشته مكانيك كار خود را بصورت حرفهاي از سر گرفت تا اينكه توانست در سال 1382 در هجدهمين جشنواره موسيقي فجر در بين نوازندگان و سازندگان كمانچه، ساز خود را به عنوان يك كمانچه برگزيده مطرح كند و لوح افتخار را به كار خود اختصاص دهد.
مرداد ماه؛ «حسن يوسف زماني» آهنگساز برجسته كه حدود 12 سال پيش به کانادا عزيمت کرده بود؛از دنيا رفت.
مرحوم يوسف زماني بيش از 400اثر با کلام و بيکلام و با همکاري نوازندگان و خوانندگان مختلف( از جمله محمدرضا شجريان و نادر گلچين) ساخته است که بسياري از آنها جزو آثار ماندگار موسيقي ايراني به شمار ميرود.
شهريورماه هم سيد غلامرضا دبيري ـ نوازنده ترومبون و پيانوـ و فرخ حدادي ـ نوازنده تارـ را از جامعهي موسيقي ايران گرفت.
سيد غلامرضا دبيري متولد ارديبهشت 1311 از فارغ التحصيلان هنرستان عالي موسيقي و نوازنده سازهاي بادي بود كه سالها در اركستر سمفونيك تهران عضويت داشت.
فرخ حدادي متولد 1317 شهرستان كرمانشاه از 16 سالگي در راديو ايران به تكنوازي تار پرداخت؛ وي همچنين مقامات تنبور را نزد استاداني همچون نور علي الهي و درويش امير حياتي فراگرفته ودر نوازندگي تنبور صاحب سبك بود.
خزان پاييزي
مصطفي گرگينزاده موسيقيدان پيشکسوت روز 14 مهر در بيمارستاني در تهران از دنيا رفت.
گرگين زاده متولد سال 1301 در يکي از محلههاي قديمي تهران و کارمند بازنشسته راه آهن بود که آموزشموسيقي را در مدرسه موزيک نظام نزد استاداني چون غلامحسين مين باشيان ، سروان داود نجمي و ايرواني اعظم شروع کرد.
آذر ماه با درگذشت «فرامرز پايور» آهنگساز و نوازندهي برجسته سنتور ايراني در سن 77 سالگي همراه شد.
اين هنرمند موسيقي متولد 1311 در تهران است و از سال 1328 تحت تعليم ابوالحسن صبا قرار گرفت و پس از شش سال، موفق به فراگيري دورهي كامل رديف موسيقي ايراني (روي سنتور) و دريافت تقديرنامهاي از صبا شد.
گردآوري، تنظيم و ارائهي آثار هنرمندان قديمي موسيقي ايران مانند: درويشخان، عارف قزويني، مرتضينيداوود، عبدالله دوامي، علياكبر شيدا و ... بخشي از فعاليتهاي گستردهي اوست.
و حوالي همين روزهاي آذر ماه؛ «شيخمحمد بيابانگرد» پيشکسوت موسيقي مقامي خراسان شمالي از دنيا رفت.
شيخمحمد از زمان کودکي هنر نواختن موسيقي مقامي را از پدرش آموخت و در مجالس متعددي به اجراي موسيقي ميپرداخت، در اکثر سازها مهارت کافي داشت و در نواختن سازهايي مانند سورنا، دهل، کمانچه، دوتار و بخصوص قوشمه از تسلط كافي برخوردار بود.
وي داراي مقامهاي زيادي در جشنوارههاي شهرستاني، استاني و کشوري بود و در سن 83 سالگي بر اثر بيماري از دنيا رفت.
خاطرات تلخ روزهاي سرد زمستان
دوشنبه 21 دي ماه «سيمين آقا رضي» نوازنده پيشکسوت ساز قانون پس از يک دوره بيماري درگذشت.
اين نوازنده قديمي قانون متولد سال 1317 در تهران بود و سهم بسزايي در نشر و گسترش اين ساز مهجور داشت.
وي با ارکسترهاي مختلفي از جمله ارکستر مرحوم خالقي همکاري داشته و در تهيه آلبومهاي متعدد با صداي خوانندگان مختلفي همکاري کرده بود. يکي از آخرين کارهاي آقارضي همکاري در ساخت موسيقي فيلم روز واقعه اثر مجيد انتظامي بود.
در بهمن ماه «علي اكبر مهدي پور» دهكردي نوازنده برجستهي سرنا از دنيا رفت.
استادعلي اکبرمهدي پورسال 1314 در خانوادهاي از ايل بختياري به دنيا آمد و نواختن سرنا، کرنا ، کمانچه را در ميان خانواده خود آموخت؛ او درکنار سرنانوازي گاهي به ضرورت دهل نيز مينواخت و به تکنيکهاي موسيقي آوازي ايل بختيار آشنايي داشت و به واسطه همين آشنايي بود که در موسيقي تيتراژ سريال روزي روزگاري به آهنگسازي فرهاد فخرالديني و به کارگرداني امرالله احمدجو سرنا نواخته است.
در اسفند ماه زماني كه تنها دو روز از واپسين ماه سال گذشته بود، «ملاکمالخان هوت» خواننده و موسيقيشناس بزرگ سيستانوبلوچستان در سن 68 سالگي به دليل ضعف جسمي در شهرستان «چابهار» از دنيا رفت.
ملا کمالخان به سبك پهلواني ميخواند و آثار او از اصيلترين و قديميترين گونههاي موسيقي بلوچي محسوب ميشود و اعتبار و ارزش بسياري نزد بلوچها دارد؛ دوران كودكي او در روستا و آزادانه دردل طبيعت به مكاشفه محيط و بازي گذشت. او در نوجواني متوجه علاقه وگرايش خود به موسيقي وشعر شد؛ شعرها وملوديها را به خاطر ميسپرد و ميخواند.
گفته ميشود: كمال خان از محبوبيت و معروفيت زيادي در بلوچستان برخوردار است، تا آنجا كه برخي از موسيقيدوستان خود را مريد كمال خان ميدانند و در بيشتر خانهها آثاري ازاجراهاي استاد وجود دارد.
و اسفند ماه «تهمورث کشکولي» خواننده برجسته موسيقي محلي قشقايي بر اثر ايست قلبي در شيراز درگذشت.
تهمورث کشکولي 22 بهمن 1316 در روستاي برشنه از توابع سپيدان واقع در 60 کيلومتري شيراز و در طايفه کشکولي از ايل قشقايي متولد شد.
کشکولي وسعت صدايي منحصر به فردي داشت و تنها کسي بود که همراه با ساز سرنا و در گامهاي بالاي اين ساز توانايي اجراي آواز داشت که در نوع خود بسيار عجيب بود. او همچنين در خوانندگي لري نيز از توانايي ويژه اي برخوردار بود.
«فرمان بهبود» نوازنده و مدرس پيشكسوت پيانو نيز اسفند ماه از دنيا رفت.
او از موسيقيدانان كشور و از فارغ التحصيلان هنرستان عالي موسيقي بود که سالها در محضر «امانوئل مليک اصلانيان» و خانم «اقليا کمباجيان» آموزش ديده بود.
فرمان بهبود سالها ضمن تدريس پيانو به عنوان نوازنده پيانو با هنرستان عالي موسيقي ملي و کارگاه موسيقي کودکان و نوجوانان تلويزيون همکاري داشت؛ او همچنين با گروههاي آواز جمعي (کر) مانند کر تهران به رهبري «ئولين باغچه بان»، کر کودکان و نوجوانان کارگاه موسيقي و اجراي کنسرتهاي متعدد با گروههاي مختلف در تالار رودکي و...همکاري داشت.
«استاد حسان اگزار چنانيزاده» نوازنده چيرهدست و حماسهخوان پرآوازه دو روز پس از نواختن در بيستوپنجمين جشنوارهي موسيقي فجر درگذشت.
استاد حسان اگزار چنانيزاده متولد روستاي ميثم ثمار منطقه شاوور خوزستان بود که تا پايان عمر همان جا سکونت داشت. او از 12 سالگي به خوانندگي و نوازندگي روي آورد که در واژگاني بومي به آن «شاعري» ميگويند. او بيتخوان حماسي خوي و بيت خوان آلالله است و هنر شاعري در خانواده آنان موروثي است.
چنانيزاده نزد بزرگاني نظير «اکران شروبه» که سبک خواندن در خوزستان را تغيير داد آموزش ديد. و هم به « بيتها» و هم به «سطور» آشنايي کامل داشت.
و در سال 88 حجتالله البرزي عضو پيوسته كانون نوازندگان سنتي خانه موسيقي و نوازنده تمبك هم درگذشت.
همچنین هنرمند فرزانه و نوازنده چیرهدست کمانچه «استاد ولی رحیمی» هم در سال 88 درگذشت. کسی که مهارت او در نوازندگي باعث شد تا کيهان کلهر به ديارش سفر کرده و مدت ها در خانه اش بماند تا بتواند از تکنيک هاي نوازندگي او بهره لازم را ببرد.
28 فروردين «استاد محمد حسين كياني»، شاهنامهخوان شاخص و پيشكسوت منطقه قشقايي در 108 سالگي درگذشت.
کياني در جشنواره موسيقي مقامي کرمان در سال 83 نيز به عنوان چهره شاخص جشنواره انتخاب شد و درفهرست 36 نفره برترين موسيقيدانان نواحي مطرح بود.
و در خرداد ماه «قادر عبدالله زاده» معروف به «قال مهره» از نوازندگان چيرهدست شمشال کردستان از دنيا رفت.
دلتنگيهاي تلخ تابستان
15 تير ماه در روزهاي داغ تابستان، درگذشت «شهريار فريوسفي» نوازنده تار و سهتار،جامعهي هنري را داغدار كرد. او به علت عارضه قلبي پس از انتقال به بيمارستان «البرز» كرج از دنيا رفت.
فريوسفي متولد 1335بود و در طول زندگي هنرياش از حضور استاداني چون علي اكبر شهنازي،هوشنگ ظريف و جليل شهناز بهرههاي فراوان برد.
در واپسين روزهاي تابستان 30 شهريور ماه خبر درگذشت «پرويز مشكاتيان» نوازندهي مطرح سنتور جامعهي هنري را بهتزده كرد.
او بر اثر ايست قلبي در منزلش از دنيا رفت. «پرويز مشکاتيان» متولد 24 ارديبهشت 1334 در نيشابور بود. او به عنوان يك آهنگساز، نوازنده سنتور، استاد دانشگاه و پژوهشگر فعاليت بسيار موفقي در عرصهي هنر كشور داشت.
تصنيف «دشتي»، «غم انگيز»، «آستان جانان»، «شيدايي»، «سرانداز»، «سرو ناز»، «بيداد»، «كرد بيات»، «رزم مشترك»، «وطن»، «ايراني»، «چوپاني پيروزي»، «طلوع»، «جان جهان»، «سركش»،«دل انگيزان»، «گلنوش»، «صبح است ساقيا»، «چكاد»، «افسرده حال»، «شكر و شكايت»، از جمله آثار ماندگار اوست كه با صداي شهرام ناظري، محمدرضا شجريان و... ثبت شدهاند.
اواخر تيرماه محمدرضا كاكاوندي يكي از اعضاي كانون سازندگان ساز در سانحه هوايي هواپيمايي كاسپين جان باخت.
محمدرضا كاكاوندي سازنده ساز كمانچه يكي از قربانيان سانحه هوايي بود كه در تيرماه سال 1350 در خرم آباد متولد شد.
او در سال 1367 فعاليت هنري خود را در زمينه ساخت آلات موسيقي در رشته كمانچهسازي آغاز كرد. بعد از فارغ التحصيلي در رشته مكانيك كار خود را بصورت حرفهاي از سر گرفت تا اينكه توانست در سال 1382 در هجدهمين جشنواره موسيقي فجر در بين نوازندگان و سازندگان كمانچه، ساز خود را به عنوان يك كمانچه برگزيده مطرح كند و لوح افتخار را به كار خود اختصاص دهد.
مرداد ماه؛ «حسن يوسف زماني» آهنگساز برجسته كه حدود 12 سال پيش به کانادا عزيمت کرده بود؛از دنيا رفت.
مرحوم يوسف زماني بيش از 400اثر با کلام و بيکلام و با همکاري نوازندگان و خوانندگان مختلف( از جمله محمدرضا شجريان و نادر گلچين) ساخته است که بسياري از آنها جزو آثار ماندگار موسيقي ايراني به شمار ميرود.
شهريورماه هم سيد غلامرضا دبيري ـ نوازنده ترومبون و پيانوـ و فرخ حدادي ـ نوازنده تارـ را از جامعهي موسيقي ايران گرفت.
سيد غلامرضا دبيري متولد ارديبهشت 1311 از فارغ التحصيلان هنرستان عالي موسيقي و نوازنده سازهاي بادي بود كه سالها در اركستر سمفونيك تهران عضويت داشت.
فرخ حدادي متولد 1317 شهرستان كرمانشاه از 16 سالگي در راديو ايران به تكنوازي تار پرداخت؛ وي همچنين مقامات تنبور را نزد استاداني همچون نور علي الهي و درويش امير حياتي فراگرفته ودر نوازندگي تنبور صاحب سبك بود.
خزان پاييزي
مصطفي گرگينزاده موسيقيدان پيشکسوت روز 14 مهر در بيمارستاني در تهران از دنيا رفت.
گرگين زاده متولد سال 1301 در يکي از محلههاي قديمي تهران و کارمند بازنشسته راه آهن بود که آموزشموسيقي را در مدرسه موزيک نظام نزد استاداني چون غلامحسين مين باشيان ، سروان داود نجمي و ايرواني اعظم شروع کرد.
آذر ماه با درگذشت «فرامرز پايور» آهنگساز و نوازندهي برجسته سنتور ايراني در سن 77 سالگي همراه شد.
اين هنرمند موسيقي متولد 1311 در تهران است و از سال 1328 تحت تعليم ابوالحسن صبا قرار گرفت و پس از شش سال، موفق به فراگيري دورهي كامل رديف موسيقي ايراني (روي سنتور) و دريافت تقديرنامهاي از صبا شد.
گردآوري، تنظيم و ارائهي آثار هنرمندان قديمي موسيقي ايران مانند: درويشخان، عارف قزويني، مرتضينيداوود، عبدالله دوامي، علياكبر شيدا و ... بخشي از فعاليتهاي گستردهي اوست.
و حوالي همين روزهاي آذر ماه؛ «شيخمحمد بيابانگرد» پيشکسوت موسيقي مقامي خراسان شمالي از دنيا رفت.
شيخمحمد از زمان کودکي هنر نواختن موسيقي مقامي را از پدرش آموخت و در مجالس متعددي به اجراي موسيقي ميپرداخت، در اکثر سازها مهارت کافي داشت و در نواختن سازهايي مانند سورنا، دهل، کمانچه، دوتار و بخصوص قوشمه از تسلط كافي برخوردار بود.
وي داراي مقامهاي زيادي در جشنوارههاي شهرستاني، استاني و کشوري بود و در سن 83 سالگي بر اثر بيماري از دنيا رفت.
خاطرات تلخ روزهاي سرد زمستان
دوشنبه 21 دي ماه «سيمين آقا رضي» نوازنده پيشکسوت ساز قانون پس از يک دوره بيماري درگذشت.
اين نوازنده قديمي قانون متولد سال 1317 در تهران بود و سهم بسزايي در نشر و گسترش اين ساز مهجور داشت.
وي با ارکسترهاي مختلفي از جمله ارکستر مرحوم خالقي همکاري داشته و در تهيه آلبومهاي متعدد با صداي خوانندگان مختلفي همکاري کرده بود. يکي از آخرين کارهاي آقارضي همکاري در ساخت موسيقي فيلم روز واقعه اثر مجيد انتظامي بود.
در بهمن ماه «علي اكبر مهدي پور» دهكردي نوازنده برجستهي سرنا از دنيا رفت.
استادعلي اکبرمهدي پورسال 1314 در خانوادهاي از ايل بختياري به دنيا آمد و نواختن سرنا، کرنا ، کمانچه را در ميان خانواده خود آموخت؛ او درکنار سرنانوازي گاهي به ضرورت دهل نيز مينواخت و به تکنيکهاي موسيقي آوازي ايل بختيار آشنايي داشت و به واسطه همين آشنايي بود که در موسيقي تيتراژ سريال روزي روزگاري به آهنگسازي فرهاد فخرالديني و به کارگرداني امرالله احمدجو سرنا نواخته است.
در اسفند ماه زماني كه تنها دو روز از واپسين ماه سال گذشته بود، «ملاکمالخان هوت» خواننده و موسيقيشناس بزرگ سيستانوبلوچستان در سن 68 سالگي به دليل ضعف جسمي در شهرستان «چابهار» از دنيا رفت.
ملا کمالخان به سبك پهلواني ميخواند و آثار او از اصيلترين و قديميترين گونههاي موسيقي بلوچي محسوب ميشود و اعتبار و ارزش بسياري نزد بلوچها دارد؛ دوران كودكي او در روستا و آزادانه دردل طبيعت به مكاشفه محيط و بازي گذشت. او در نوجواني متوجه علاقه وگرايش خود به موسيقي وشعر شد؛ شعرها وملوديها را به خاطر ميسپرد و ميخواند.
گفته ميشود: كمال خان از محبوبيت و معروفيت زيادي در بلوچستان برخوردار است، تا آنجا كه برخي از موسيقيدوستان خود را مريد كمال خان ميدانند و در بيشتر خانهها آثاري ازاجراهاي استاد وجود دارد.
و اسفند ماه «تهمورث کشکولي» خواننده برجسته موسيقي محلي قشقايي بر اثر ايست قلبي در شيراز درگذشت.
تهمورث کشکولي 22 بهمن 1316 در روستاي برشنه از توابع سپيدان واقع در 60 کيلومتري شيراز و در طايفه کشکولي از ايل قشقايي متولد شد.
کشکولي وسعت صدايي منحصر به فردي داشت و تنها کسي بود که همراه با ساز سرنا و در گامهاي بالاي اين ساز توانايي اجراي آواز داشت که در نوع خود بسيار عجيب بود. او همچنين در خوانندگي لري نيز از توانايي ويژه اي برخوردار بود.
«فرمان بهبود» نوازنده و مدرس پيشكسوت پيانو نيز اسفند ماه از دنيا رفت.
او از موسيقيدانان كشور و از فارغ التحصيلان هنرستان عالي موسيقي بود که سالها در محضر «امانوئل مليک اصلانيان» و خانم «اقليا کمباجيان» آموزش ديده بود.
فرمان بهبود سالها ضمن تدريس پيانو به عنوان نوازنده پيانو با هنرستان عالي موسيقي ملي و کارگاه موسيقي کودکان و نوجوانان تلويزيون همکاري داشت؛ او همچنين با گروههاي آواز جمعي (کر) مانند کر تهران به رهبري «ئولين باغچه بان»، کر کودکان و نوجوانان کارگاه موسيقي و اجراي کنسرتهاي متعدد با گروههاي مختلف در تالار رودکي و...همکاري داشت.
«استاد حسان اگزار چنانيزاده» نوازنده چيرهدست و حماسهخوان پرآوازه دو روز پس از نواختن در بيستوپنجمين جشنوارهي موسيقي فجر درگذشت.
استاد حسان اگزار چنانيزاده متولد روستاي ميثم ثمار منطقه شاوور خوزستان بود که تا پايان عمر همان جا سکونت داشت. او از 12 سالگي به خوانندگي و نوازندگي روي آورد که در واژگاني بومي به آن «شاعري» ميگويند. او بيتخوان حماسي خوي و بيت خوان آلالله است و هنر شاعري در خانواده آنان موروثي است.
چنانيزاده نزد بزرگاني نظير «اکران شروبه» که سبک خواندن در خوزستان را تغيير داد آموزش ديد. و هم به « بيتها» و هم به «سطور» آشنايي کامل داشت.
و در سال 88 حجتالله البرزي عضو پيوسته كانون نوازندگان سنتي خانه موسيقي و نوازنده تمبك هم درگذشت.
همچنین هنرمند فرزانه و نوازنده چیرهدست کمانچه «استاد ولی رحیمی» هم در سال 88 درگذشت. کسی که مهارت او در نوازندگي باعث شد تا کيهان کلهر به ديارش سفر کرده و مدت ها در خانه اش بماند تا بتواند از تکنيک هاي نوازندگي او بهره لازم را ببرد.
منبع:
ایسنا
تاریخ انتشار : چهارشنبه 26 اسفند 1388 - 00:00
افزودن یک دیدگاه جدید