موسیقی ما ـ آن‌ها برای همیشه رفته‌اند تا در کنار شهناز‌ها، خرم‌ها، شریف‌ها و خیلی‌های دیگر از آن سوی زمان به ما بنگرند. آدم به آخر هر سال که می‌رسد، شروع می‌کند به رج به رج مرور کردن. مرور آدم‌ها. مخصوصا آدم‌ خوب‌ها. بعد می‌بیند که بعضی‌ از این آدم خوب‌ها چمدانشان را برداشته‌اند و برای همیشه رفته‌اند. آن هم به یک جای خیلی دور. امسال هم گذشت و کم‌تعداد نبودن هنرمندان موسیقی که برای همیشه از بین ما رفتند و با رفتن هرکدامشان یک پرتو روشن خیلی آرام جایی در انتهای قلبمان خاموش می‌شد؛ هرچند که ما خیلی خوب می‌دانیم که ستارگان را خاموشی نیست.


عباس خسروی
7 فروردین‌ماه  امسال خبر رسید که یکی از نوازندگان سابق ارکستر موسیقی ملی ایران در سن 76 سالگی درگذشته است. عباس خسروی ظهر آن روز بهاری بر اثر سکته مغزی و ناراحتی ریوی در تهران درگذشت. این هنرمند پیشکسوت ۲۳ آذر سال گذشته به علت ناراحتی ریوی و تب و لرز به بیمارستان مراجعه کرده بود و پس از چند روز دچار سکته مغزی شد.او که متولد سال ۱۳۲۰ بود، درجه دو هنری داشت و قبل‌تر به عنوان نوازنده ارکستر ملی فعالیت می‌کرد. خسروی سابقه فعالیت در رادیو و تدریس در رشته موسیقی را نیز در کارنامه هنری خود دارا بود.


محمدرضا جعفری (سارو)
محمدرضا جعفری معروف به «سارو» که از نوازندگان با سابقه گیتار، آهنگساز و خواننده موسیقی پاپ محسوب می‌شد، بعد از مدت ها مبارزه با بیماری14 خردادماه در کشور آلمان دارفانی را وداع گفت. او سه اثر در آمريكا منتشر کرد و در سال 1991 آلبوم «ستاره‌ سپيد» را با صدا و آهنگ خود انتشار داد و سپس دو آلبوم بی‌کلام«قصه‌ي ني» و «غوغاي ستارگان» از او به یادگار ماند. «قصه‌ ني»، «آزادگله»، « آواي كوهستان»، «غريبانه» ،«چوپان دروغ نمي‌گه»،«پرنده خورشيد»و «آدما» از ديگر كارهاي «سارو » هستند كه در ايران منتشر شدند.


حسین شهبازیان
حسین شهبازیان موسیقی‌دان و نوازنده ویلن بود که 6 مردادماه امسال به علت کهولت سن از دنیا رفت. «ضیاء سیحون» اولین استاد وی در این زمینه بود. حسین شهبازیان در ادامه به کلاس درس ابوالحسن صبا رفت و به آموختن ردیف‌های موسیقی ایرانی پرداخت. او سال‌های متوالی در کلاس استادان خارجی و ایرانی به آموختن موسیقی کلاسیک پرداخت و هنرجویان بسیاری را پرورش داد.  با افتتاح رادیو در ایران، شهبازیان سال‌ها به عنوان نوازنده و رهبر ارکستر شماره ۳ رادیو ایران فعالیت داشته و با خوانندگان بسیاری همکاری کرد. او کارمند بازنشسته وزارت فرهنگ بود. او علاوه بر تدریس موسیقی، به آهنگسازی نیز می‌پرداخت.


محمود جهان
محمود پولادی مشهور به محمود جهان خواننده موسیقی محلی و بندری جنوب ایران بود که 8 مردادماه امسال در سن 66 سالگی در ماهشهر درگذشت. محمود جهان کارمند بازنشسته شرکت نفت بود. محمود جهان در سال ۱۳۵۵ توسط «بهمن خوش خلق» به همراه «یداله رضازاده» به تهران آمد و برای اولین بار با هدف تهیه آلبوم و با هزینه ایشان در استودیو چهار اثر ارکستری ضبط کرد. وی در بحبوحه اول انقلاب اسلامی ایران آواز مشهور «یا الله یا خدا» را در حضور رهبر انقلاب کرده بود و نماد بزرگی و همدلی و اتحاد مردان تنگستانی را به نمایش گذاشت که موجب شهرت بیشتر وی شده بود.

محمود جهان در تاریخ ۸ مرداد ماه ۱۳۹۶ برای اجرای کنسرت به ماهشهر رفته بود و قرار بود ۱۰ مرداد به مناسبت ولادت امام رضا (ع) به روی صحنه برود که قبل از کنسرت بر اثر عارضه قلبی به بیمارستان منتقل شد ولی اعمال پزشکی موفقیت‌آمیز نبود و درگذشت.


فرهاد فرجلی
12 مردادماه نیز خبر رسید که فرهاد فرجلی نوازنده تار آذربایجان بر اثر سکته قلبی در سن 49 سالگی دار فانی را وداع گفته است.  فرهاد فرجلی ششم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۷ در تهران چشم به جهان گشود. او مقدمات موسیقی را از حدود شش سالگی به صورت تجربی با نواختن سازدهنی، گارمون و قاوال (دایره آذری) آغاز کرد. در اوایل دهه ۶۰ توسط همسر خواهرش نزد زنده‌یاد استاد محمدرضا لطفی رسید و وقتی زنده‌یاد لطفی به ذوق و شوق موسیقایی او پی برد، فرجلی را به حمید متبسم  نوازنده تار معرفی کرد.

او مبانی پایه‌ای موسیقی ایرانی را با فراگیری تار نزد متبسم فراگرفت اما به دلیل مهاجرت استادش به خارج از کشور، نوازندگی تار را نزد استاد بهروز همتی به صورت بسیار جدی ادامه داد و موفق شد همزمان با یادگیری ردیف‌های موسیقی ایرانی در نوازندگی ساز تار به مهارت خوبی دست پیدا کند. پس از یادگیری اصول اولیه موسیقی، فرجلی مدت کوتاهی نزد حسین علیزاده به فراگیری تکنیک‌های فنی نواختن تار پرداخت و از آنجایی که پدر و مادر او آذری‌زبان بودند، شوق و ذوق هنری بیش از حد او به موسیقی موغامی آذربایجان فرهاد را به سمت تار آذری سوق داد.


ناصر فرهودی
مردادماه باز هم برای اهالی موسیقی پیام‌آور اندوه بود. 13 مردادماه خبر رسید که ناصر فرهودی از صدابردان با سابقه موسیقی ایران در سن 64 سالگی بر اثر ایست قلبی از دنیا رفته است. زنده‌یاد فرهودی کار جدی و حرفه‌ای را از سال ۱۳۵۹ و با ضبط موسیقی فیلم «از فریاد تا ترور» ساخته منصور تهرانی آغاز کرد و تا پایان عمر کار ضبط موسیقی قریب به دویست فیلم و مجموعه تلویزیونی را انجام داد. وی در کنار ضبط حرفه‌ای موسیقی، صدابرداری موسیقی فیلم‌های بسیاری را به‌عهده داشته که از ردیف طولانی فیلم‌هایی که او کار ضبط موسیقی آن‌ها را انجام داده می‌توان به «من ترانه پانزده سال دارم»، «اعتراض»، «دست‌های آلوده»، «سرعت»، «جنگ نفتکش‌ها»، «نیاز»، «خون‌بس»، «دوئل»، «پارتی»، «زمانی برای مستی اسب‌ها»، «عروس آتش»، «آنکه دریا می‌رود»، «سفر به چزابه» و «قرمز» اشاره کرد.


نادر گلچین
31 شهریورماه اما یکی از استادان صاحب‌سبک آواز ایرانی از میان ما رفت. زنده‌یاد نادر گلچین تنها یک روز قبل از تولد 81 سالگی‌اش بر اثر ایست قلبی دار فانی را وداع گفت. نادر گلچین از خوانندگان صاحب سبک و دارای صدایی خاص خود بود.  بیشتر آثار او به سال‌های پیش از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. از آثار مهم او در آن دوران می‌توان به «یوسف گم گشته» اشاره کرد و از دیگر آثار او می‌توان به تصنیف مرغ سحر، ناوک مژگان، قصه شهر عشق، مسبب، من دیگه بچه نمیشم و آلبوم‌های گریز، نفس باد صبا، زلف بنفشه اشاره کرد.

در سال‌های پس از انقلاب اما پس از ۳۵ سال کناره‌گیری تنها آلبومی به نام «گریز» که کار مشترک با فریدون شهبازیان است را منتشر کرد.

گلچین صدایی خاص با سوزی پنهانی و نیز پخته و پرورده داشت که با ساختار ارکستری هماهنگی زیادی داشت. او همچنین از تحریرهای شمرده و پخته آوازی برخوردار بود و سعی می‌کرد که محدوده صدایش را بشناسد و در همان محدوده از تمامی ظرفیت‌های صدایی‌اش بهره ببرد. وی شعر را به خوبی می‌شناخت و به همان خوبی و شمردگی در آوازهایش ادا می‌‌کرد.


حامد هاکان
حامد ذاکری معروف به حامد هاکان که خواننده و آهنگساز موسیقی پاپ بود، 12 مهرماه در سن 34 سالگی درگذشت. وی بعد از سالها فعالیت در عرصه موسیقی سرانجام در سال ۱۳۹۳ موفق به اخذ مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شد. گرچه هیچگاه آلبومی به صورت رسمی از او وارد بازار نشد. این در حالی است که از او بیش از 100 تک‌آهنگ منتشر شده است.


فرامرز شکرخواه
فرامرز شکرخواه سازنده و نوازنده تار و سه تار بود که پس از یک دوره بیماری عصر ۲۵ مهر ماه در سن ۵۶ سالگی در مشهد درگذشت. او در طول دوران فعالیت حرفه‌ای خود، تمایلی به اجراهای گروهی نداشت و فقط چند بار به نغع بیماران مبتلا به سرطان و همچنین به نفع زلزله‌زدگان اجراهایی را روی صحنه برد.


محمدحسن رادمان
محمدحسن رادمان، نوازنده، معلم پیشکسوت ویلن و رهبر ارکستر27 مهرماه جامعه موسیقی را داغدار کرد. محمدحسن رادمان در سال ۱۳۱۱ در تهران متولد شد و از هنرستان موسیقی این هنر را دنبال کرد. در آنجا ضمن آشنایی با تئوری موسیقی، ردیف موسیقی ایران را نزد احمد فروتن آموخت و ردیف‌های ابوالحسن صبا را نزد محمود ذوالفنون فراگرفت. این هنرمند به استخدام وزارت فرهنگ و هنر درآمد و به تدریس آواز های جمعی و سپس به نوازندگی در ارکستر های وزارت فرهنگ و هنر مشغول شد. وی همچنین در هنرستان موسیقی تبریز تدریس کرد. رادمان در طول فعالیت های هنری‌اش ضمن تدوین مقالات و جزوه‌های آموزشی ده‌ها تقدیرنامه از موسسات عالی و دانشگاهی دریافت کرد. همچنین ارکستر مایستر ارکستر حسین دهلوی و رهبر ارکستر فرهنگسرای ملل بود.


ابراهیم حدیدی
ابراهیم حدیدی از سُرنانوازان سیستان و بلوچستان بود که پس از ۱۵ روز در کُما بودن سر انجام 4 آبان‌ماه در بیمارستان زابل دار فانی را وداع گفت. این «سرنا‌نواز» متولد 1336 در روستای دهنوی از توابع شهرستان زهک بود و چندین نسل از خاندانش سردمداران موسیقی منطقه سیستان بوده‌اند. او علاوه بر مهارت در نواختن گوشه‌ها و ملودی‌های اصیل سیستانی با ساز سرنا، در ساخت انواع سازهای محلی چون دهل، رباب، قیچک و سرنا مهارت داشت.حدیدی در کارگاه کوچک خود در خانه با کمک پسرانش که همه نوازنده هستند به ساخت‌ ساز می‌پرداخت.او آخرین فرزند خانواده بود که بعد از فوت 10 برادرش برای پدر و مادر آنقدر عزیز شد که پدر او را «گل آقا» نامید.


درویش‌مصطفی جاویدان
سید مصطفی موسوی معروف به درویش‌مصطفی جاویدان که از خوانندگان ترانه‌های مذهبی و ملی بود، 22 آبان‌ماه در سن 71 سالگی از دنیا رفت. از این هنرمند آلبوم‌هایی چون «رسول مهربانی»، «هو یا علی مدد»، «مرد غریب»، «پرنده اسیر»، «چینی بند زن»، «صنما»، «نمکی»، «نغمه‌های آسمانی»، «اسم‌ا عظم»، «بابا کوهی»، «تک ترانه‌ها» و «شاد و خندان» به جای مانده است.


غلام‌محمد احسانی
غلام‌محمد احسانی از هنرمندان پیشکسوت تربت‌جام بعد از تحمل بیماری ۶ آذرماه و در سن 63 سالگی در بیمارستان امام رضا (ع) مشهد درگذشت. این هنرمند در همایش «خنیاگران جام» که در شهریور ماه امسال برگزار شده بود، جزو ۱۸ استادی بودکه از وی تقدیر شد و در همان همایش نیز روی صحنه رفت.


خالو محمدقنبر هرمزی
خالو محمد قنبرهرمزی یکی از اعضای گروه موسیقی «لیوا» که برای برگزاری هفته هنر هرمز همراه این گروه به تهران آمده بود، 13 آذرماه بر اثر سکته قلبی درگذشت. خالو محمد قنبر هرمزی اسطوره موسیقی آئینی هرمز و از مفاخر موسیقی کشور بود و تسلط بسیاری در نواختن سازهای کوبه‌ای داشت.  


ناهید دایی‌جواد
ناهید دایی‌جواد خواننده موسیقی ایرانی بود که 19 آذر 96 در سن 75 سالگی دار فانی را وداع گفت. او در سال ۱۳۴۲ به استخدام آموزش و پرورش استان اصفهان درآمد و از سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۷۴ که بازنشسته شد در دبیرستان‌های شهر اصفهان به تدریس ادبیات و زبان فارسی و عربی مشغول بود. پس از آن نیز مشغول تدریس آواز ایرانی در آموزشگاه‌ها شد. یکشنبه‌شب ۱۹ آذرماه ۱۳۹۶ حدود ساعت ۱۹:۱۰ درحالی‌که وی از آموزشگاه موسیقی نوا در خیابان مرداویج اصفهان بازمی‌گشت راننده‌ای که سرعت زیادی داشت با وی برخورد کرد و پس از انتقال به بیمارستان شریعتی اصفهان، درگذشت.


احمد اقوام‌شکوهی
احمد اقوام شکوهی قدیمی‌ترین نقاره‌زن بارگاه قدس امام علی بن موسی‌الرضا (علیه‌السلام) بود که چهارشنبه ۲۲ آذر ماه از دنیا رفت. او از سال ۱۳۲۴ در بارگاه منور رضوی نقاره‌زنی را شروع کرد و حدود ۷۲ سال این وظیفه را برعهده داشت. مشهدی‌ها حاج احمد اقوام‌شکوهی‌ را به عنوان نقاره‌زن پیر امام رضا (ع) می‌شناسند. زنده‌یاد شکوهی از جوانی هر روز خود را با بالارفتن ۱۰۴ پله از مناره های حرم رضوی آغاز می‌کرد.


عبدالکریم مهرافشان
عبدالکریم مهرافشان، نوازنده ویلن و آهنگساز پیشکسوت موسیقی ایرانی بعد از مدتها مبارزه با بیماری 7 اسفندماه دارفانی را وداع گفت. این هنرمند در سال ۱۳۴۲ به سمت آهنگساز و سرپرست یکی از ارکسترهای موسیقی ملی وزارت فرهنگ و هنر منصوب شد و در مدت همکاری‌اش  بیش یکصد و چهل آهنگ ساخت که در حدود چهل ‌تای آن‏ها ضبط شد.