برنامه یاد بعضی نفرات
 
اصالت و دورگگی در موسیقی ملل
شماره جدید فصل‌نامه ماهور منتشر شد
موسیقی ما - شماره جدید فصل‌نامه موسیقی ماهور با مدیر مسوؤلی «محمد موسوی» و شامل مطالبی چون عاشیق آذربایجانی: سازگاری‏های یک موسیقیدان با جامعه ‏ای در حال تغییر نوشته‌ی شارلوت آلبرایت، ترجمه‏ی بهرنگ نیک‏آیین، موسیقی در اسلام نوشته‌ی اکبر ثبوت، سیدعلی‏اصغر کردستانی و شاهو عبدی، یادداشتی ‏در باب بیست‏وچهارم از قسم اول جوامع الحکایات و لوامع الروایات اثر سدیدالدین محمد عوفی از سیدحسین میثمی، آواز بنایان در ایران: نگاهی به یک کارآوا از خلال مستندات تاریخی نوشته‌ی کامیار صلواتی، مفاهیم بنیادین چون گوش‏کردن به جهان، اما شنیدن خود: دورگِگی و درک اصالت در موسیقیِ ملل، نوشته‌ِ سارا وایس و ترجمه‏ی کبری ذوله منتشر شد.
 
در این شماره همچنین گزارشی از رقص کُردی و موسیقیِ آن  از نُه رقصِ منطقه‏ی سنندج نوشته‌ی شیما شاه‏محمدی نیز آمده است. دو گفت‌وگو با بیاض امیرعطایی از احسان پوراشرفی و عباس کُره‏بندی به همراه مطلبی درباره‌ی استوانه‏های فنوگرافِ آرشیوِ برلین و بازیافتِ صوتیِ آنها در گفت‌وگو با آلبرِشت ویدمَن از دیگر مطالب این شماره‌ی ماهور است. همچنین آروین صداقت‏کیش و ایگناسیو اَگریمباو، دو نقد بر آلبوم «بزم دور» نوشته‌اند. نقد موسیقی در جراید قرن نوزدهم اَدلائید دُپلَس، ترجمه‏ی آرش محافظ  از دیگر مطالبِ این فصل‌نامه است.
 
مطلبِ نخستِ این شماره مقاله‏ای است از شارلوت آلبرایت درباره‏ی سنت عاشقی در آذربایجانِ ایران و چالش‏هایی که این سنت، در جامعه‏ی مدرنِ دوران پهلوی دوم، با آن مواجه بوده است. مؤلف، که این مقاله حاصل کارِ میدانی او در آذربایجانِ پیش از انقلاب است، ضمن معرفی این سنتِ شعری‏ـ موسیقایی و ویژگی‏های آن در دو آذربایجانِ غربی و شرقی، پرسش‏هایی درباره‏ی آینده‏ی این سنت، با توجه به ورود رادیو و تلویزیون و نیز گسترشِ کنسرت‏ها و امکانات ضبطِ تجاری موسیقی، و شیوه‏ی سازگاری آن با این تغییرات مطرح می‏کند که می‏توان امروزه بجایی آنها را با توجه به وضعیتِ فعلی این سنت ارزیابی کرد.
 
مقاله‏ی دوم، به‏قلمِ اکبر ثبوت و با عنوانِ «موسیقی در اسلام»، بخشِ اول مقاله‏ای است بلندتر که امیدواریم توفیق چاپ بخشِ دومِ آن را هم داشته باشیم. در این بخش، مؤلف به مسئله‏ی حرمت و حلیت موسیقی در احادیثِ معتبرِ معصومین می‏پردازد و، با دقت، تعداد معتنابهی از احادیث مشهور را ــ از محدثین و مفسرینِ بزرگی مثل امین‏الاسلام طَبَرْسی، ابن شهرآشوب، شهید ثانی، شریف رضی و شهید ثالث ــ که در بابِ نظرِ معصومین درباره‏ی موسیقی آمده است نقل و آنها را با یکدیگر مقایسه می‏کند.
 
شاهو عبدی، در مقاله سوم، به بررسی اسناد و مدارکی درباره‏ی زندگی و فعالیتِ موسیقایی یکی از موسیقیدانانِ کمترشناخته‏شده‏ی موسیقی کلاسیک ایرانی، یعنی سیدعلی‏اصغر کردستانی، می‏پردازد و با اتخاذِ رویکردی نقادانه به منابعِ گذشته، نکات مهمی از زندگی هنری این خواننده‏ی کُرد را که تاکنون اطلاعاتِ اندکی درباره‏ی او وجود داشته است روشن می‏کند. مؤلف در این مقاله به‏ویژه در جهتِ شناختِ صفحه‏های ضبط‏شده از این موسیقیدان و ارائه‏ی یک صفحه‏شناسی تاحدممکن دقیق از او گام برداشته است.
 
در «یادداشت‏های پراکنده»ی این شماره دو مطلب داریم. در مطلبِ نخست، سیدحسین میثمی باب بیست و چهارم از قسم اول جوامعالحکایات و لوامعالروایات (تألیف محمد عوفی در قرن هفتم هجری) را بازخوانی کرده است. این باب که «در لطایف اهل مُغنیان و ارباب ملاهی» است شامل دو گفتار از محمد عوفی دربارهی سماع و 15 حکایت دربارهی موسیقیدانان، از جمله حکایتی دربارهی موسیقیدان برجسته‏ی قرن ششم، کمالالزمان، است که عوفی خود از زبان کمالالزمان شنیده است. میثمی، علاوه بر موضوع «قوالان و نوازندگان»، مطالب محمد عوفی دربارهی نظام پردگانی خراسان و ماوراءالنهرِ آن دوره را هم بررسی کرده است.
 
مطلب دوم در این بخش نوشته‏ی کامیار صلواتی است و به مبحثِ کم‏شناخته‏شده‏ی آواز بنایان می‏پردازد. مؤلف کوشیده است در این یادداشت، با اتکا به مستنداتِ اندکی که وجود دارد و در بسیاری موارد مربوط می‏شود به گزارش‏های سفرنامه‏نویسانِ اروپایی، برخی ویژگی‏های آوازهای بنایانِ قدیم را، مثل نوعِ آواز، مضمون کلام و اَعمالی که آواز با آنها همراه می‏شود، استخراج کند.
در بخشِ «مفاهیم بنیادین»، مقاله‏ای داریم از سارا وایس درباره مسئله‏ی اصالت و دورگگی در موسیقی ملل. بحث هویتِ موسیقایی، اغلب در قوم‏موسیقی‏شناسی، در مبحثِ اصالت و دورگگی خود را نشان می‏دهد. در این مقاله، سارا وایس نه به مؤلفه‏های هویت‏ساز، بلکه به نحوه‏ی برداشتِ مخاطبین از مسئله‏ی اصالت و دورگگی می‏پردازد و آن را در گرایشِ آنها به این یا آن نوع موسیقی دخیل می‏داند. او همچنین، با بررسی نظریه‏های مختلف درباره‏ی دورگگی، آن را مفهومی سیال و انعطاف‏پذیر می‏داند که می‏تواند در طی زمان شکل‏های مختلفی به خود بگیرد.
 
شیما شاه‏محمدی، در بخشِ «گزارش»ِ این شماره، به بررسی نُه رقصِ کُردی از منطقه‏ی سنندج می‏پردازد و، با ارائه‏ی آوانگاری‏ها و رقص‏نگاری‏ها و با استخراج ریتم‏های اصلی، توالی اصوات و طرح حرکت پاها در هریک از آنها، به تشریح ویژگی‏های آنها می‏پردازد.
 
بخشِ «گفتگو»ی این شماره شامل دو مطلبِ متفاوت است، یکی گفتگوهایی با بیاض امیرعطایی، توسط احسان پوراشرفی و عباس کُره‏بندی، که در آنها نکاتِ زندگی‏نامه‏ای این سازنده‏ی برجسته‏ی کمانچه در کنار نکاتِ فنی درباره‏ی ساختِ این ساز مطرح می‏شود و دیگری گفتگوی محمدرضا شرایلی با آلبرِشت ویدمن، متخصص صدا در آرشیو برلین، که اخیراً، برای دیجیتال‏کردنِ برخی استوانه‏های فنوگرافِ موجود، به ایران و به مؤسسه‏ی ماهور آمده بود. در این گفتگو نکاتِ قابل‏توجهی درباره‏ی استوانه‏های آرشیو برلین و نحوه‏ی بازیافتِ صدای آنها مطرح می‏شود.
 
خاتمه‏بخشِ این شماره سه مطلب در بخشِ «نقد و بررسی» است. دو مطلبِ نخست نقدهایی است، به‏ترتیب، نوشته‏ی آروین صداقت‏کیش -که قبلاً به‏صورتِ بی‏نام در روزنامه‏ی فرهیختگان چاپ شده است- و ایگناسیو اَگریمباو درباره‏ی آلبومِ بزمِ دُور که ویژگی‏های این اثر را از نظر فرآیندهای خلاقانه و مؤلفه‏های بدیعِ آن در عین وفاداری به خصیصه‏های اصلی سنت بررسی می‏کنند. مطلب سوم ترجمه‏ی مقاله‏ای است از اَدِلائید دُپلَس درباره‏ی نقد موسیقی در جراید قرن نوزدهم فرانسه که سیر تحولِ نقدِ موسیقی، از نقدهای جنجالی ژورنالیستی به نقدهای وزینِ فنی، در این قرن را بررسی می‏کند و برای خواننده‏ی ایرانی که تصور دقیقی از تحولاتِ نقدِ موسیقی در اروپا ندارد می‏‏تواند بسیار خواندنی باشد.
تاریخ انتشار : شنبه 25 دی 1395 - 11:08

افزودن یک دیدگاه جدید

محتوای این فیلد خصوصی است و به صورت عمومی نشان داده نخواهد شد.

Plain text

  • هیچ تگ HTML ی مجاز نیست.
  • آدرس صفحات وب و آدرس‌های پست الکترونیکی بصورت خودکار به پیوند تبدیل می‌شوند.
  • خطوط و پاراگراف‌ها بطور خودکار اعمال می‌شوند.
CAPTCHA
This question is for testing whether or not you are a human visitor and to prevent automated spam submissions.



دانلود شماره جدید فصل‌نامه ماهور منتشر شد | موسیقی ما